Τα υπόγεια Μέγαρα, στα αρχαία Μέγαρα.

Τα υπόγεια Μέγαρα ήταν κατασκευασμένα από μεγάλα κομμάτια λαξευτών ογκολίθων που ανά τακτικά διαστήματα διακόπτονταν από ένα κάθετο ογκόλιθο, σημείο που τα έκανε πολύ ισχυρά καθώς τα βλέπουμε στη φωτογραφία.

Ισοκράτης: "Οι Μεγαρείς ζούσαν σαν να ήταν να πεθάνουν την άλλη μέρα, αλλά έχτιζαν σαν να ήταν να ζήσουν αιώνια".

Από την αναφορά αυτή του Αθηναίου ρήτορα Ισοκράτη, είναι προφανές ότι οι Μεγαρείς έκτιζαν τις οικίες τους με διαφορετικό τρόπο από εκείνες των υπολοίπων Ελλήνων.
Έχουν ειπωθεί αρκετές θεωρίες περί των σπιτιών στα αρχαία Μέγαρα. Κάποιοι λέγουν πως ήταν πολυώροφα, άλλοι ότι απλωνόντουσαν σε πολλά τετραγωνικά κ.τ.λ.. Όμως, όλες οι αναφορές έχουν ένα βασικό σημείο σύγκλησης που είναι: το υπόγειο Μέγαρο, κάθε αρχαίου Μεγαρικού σπιτιού!   
Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως δεκάδες τέτοια αρχιτεκτονήματα και στο μέλλον είναι σίγουρο ότι θα αποκαλυφθούν και άλλα.  
Καθώς μία από τις πρώτες εμπεριστατωμένες αρχαιολογικές έρευνες γίνεται το 1934, με Ι. Θρεψιάδη και Ι. Τραυλό που ανασκάπτουν μαζί στα Μέγαρα, μια από τις σημαντικότερες ανασκαφές για την πολεοδομική εξέλιξη της αρχαίας πόλης, και που τη συγκρότηση της θα ερευνήσει και πάλι, το 1938, μόνος του ό Ι. Τραυλός.
Έκτοτε υιοθετείτε και μια επιπλέων θεωρία, για την από την προϊστορία συνεχιζόμενη ονομασία της πόλεως, ‘’Μέγαρα’’, πως μπορεί να προέρχεται δηλαδή από τους ιδιότυπους τούτους υπόγειους χώρους.

Άλλη μία φωτογραφική άποψη που δείχνει τον πεσσό στη μέση όπου κρατούσε την οροφή.

Τα υπόγεια Μέγαρα ήταν κατασκευασμένα από μεγάλα κομμάτια λαξευτών ογκολίθων που ανά τακτικά διαστήματα διακόπτονταν από ένα κάθετο ογκόλιθο, σημείο που τα έκανε πολύ ισχυρά, και με ορθογώνιο πεσσό στη μέση όπου κρατούσε την οροφή. Το πατώματα ήταν στρωμένα με καλοδουλεμένες πλάκες. Είναι συνήθως σκαμμένα βαθειά στη γη, σε τετράγωνο σχήμα αλλά βρέθηκαν κάποια πολύγωνα και ορθογώνια.Οι χώροι αυτοί ήταν διττής χρήσης, με ουσιαστική εκείνη της Δωρικής λατρείας στη θεά Δήμητρα (Δα, Δε+μήτηρ= Μάνα +γη), συνδεόμενοι με τελετές όπου απέβλεπαν στην ευόδωση της παραγωγής ( Ησύχιος: ‘’κατάγειοι οικήσεις και βάραθρα’’).

Στο Μέγαρο τοποθετούσαν τα τρόφιμα και τον οίνο, αλλά εκεί έβαζαν κατά την αρχή του αλωνισμού χοιρίδια μαζί με ομοιώματα ζυμαριού από φαλλούς και φιδιών. Και κατά την εποχή της σποράς, τα αποσυντεθειμένα αυτά υπολείμματα (μεγαρίζειν), αντλούταν από τις Αντλήτριες όπου τα απόθεταν στο βωμό την εορτή των Θεσμοφορίων. Κατόπιν έπαιρναν καθένας μια μικρή ποσότητα την οποία ανακάτευε με τους καρπούς της επικείμενης σποράς.     

Πηγές:

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία "Οι Έλληνες", Ισοκράτης, εκδόσεις Κάκτος 1993.
Ιωάννης Τραυλός ‘'Ανασκαφικού έρευναι εν Μεγάροις’’, ΠΑΕ 1934, σ. 39-57 (σέ συνεργασία με Ί . Θρεψιάδη).
Παυσανίας. Αττικά.