Ο Ιππόνικος ηγέτης των τετρακοσίων οπλιτών Μεγαρέων στη μάχη των Θερμοπυλών κατά των Γαλάτων (279 π.Χ.).

Στο πρώτο μισό του 3ου π.Χ. αι. ο χώρος της κλασσικής Ελλάδας γνώριζε οικονομική και δημογραφική παρακμή. Στην Ελλάδα αν και η ιδέα της πόλης/κράτους υπήρχε ακόμη, εν τούτοις σιγά, σιγά υποχωρούσε μπροστά στη νέα αντίληψη: αυτή της ενιαίας Ελλάδας. Το 290 π.Χ. σχηματίζεται η Αιτωλική συμπολιτεία από πόλεις/κράτη της Κεντρικής Ελλάδας και το 280 π.Χ. η Αχαϊκή από αυτές της Βόρειας Πελοποννήσου (αργότερα ενωθήκαν και  άλλες πόλεις/κράτη με αυτή, όπως ήταν τα Μέγαρα). Ο σκοπός και των δυο συμπολιτειών ήταν η προστασία των πόλεων τους από ξένες επικυριαρχίες.

Οι Κέλτες (ονομάζονταν ‘’Γαλάτες’’ από τους Έλληνες), κυριαρχούσαν στην Κέντρο-Δυτική Ευρώπη από τον Ατλαντικό μέχρι τον Δούναβη. Στο πλαίσιο των επεκτατικών σχεδίων τους, τα ελληνικά εδάφη δέχτηκαν τις πρώτες κελτικές επιδρομές που κορυφώθηκαν με τη μεγάλη εισβολή του Βρέννου στα Νότια, ο οποίος έφτασε ως τους Δελφούς. Έτσι γύρω στα 280 π.Χ. αποφάσισαν πως ήταν κατάλληλη η εποχή να επιτεθούν στο Νότο, Ελλάδα. 

Ο Πτολεμαίος Κεραυνός (βασιλιάς της Μακεδονίας), στην προσπάθεια του να τους αποκρούσει υπέστη σοβαρές απώλειες και έπεσε κι ο ίδιος στο πεδίο της μάχης , κατά τον Παυσανία. Σύμφωνα όμως με άλλες μαρτυρίες, αιχμαλωτίστηκε και έχασε την ζωή του με φρυχτό τρόπο ‘’ …διασπαραχθείς υπό των Γαλάτων ..’’ (Ιουστίνος , Μέμνων)… Κατόπιν τους απώθησε ο Σωσθένης που ηγήθηκε των Μακεδόνων και για μικρό χρονικό διάστημα έθεσε το πολίτευμα της Δημοκρατίας στη Μακεδονία.

Ο Βρένος προσπάθησε επίμονα να πείσει τους Γαλάτες για μια δεύτερη και μεγαλύτερη επίθεση νοτιότερα. Και πείθοντας τους κατάφερε το έτος 279 π.Χ., να μπει αρχηγός μιας δύναμης 210.000 πολεμιστών ακολουθουμένων από τις οικογένειες τους  (πράγμα που οδήγησε τους μελετητές της Ιστορίας στο βέβαιο πλέον συμπέρασμα πως η επίθεση είχε σαν σκοπό την εγκατάσταση στον Ελλαδικό χώρο και όχι μονό την λεηλασία). Ο Σωσθένης για άλλη μια φορά προσπάθησε, άλλα οι δυνατότητες του έξω από τις οχυρές πόλεις ήταν περιορισμένες. Αστραπιαία και οργανωμένα οι Κέλτες προέλασαν στην Θεσσαλία διαπράττοντας πλήθος ‘’παρανομημάτων’’ (=απάνθρωπα έργα) , σέρνοντας μαζί τους τρόμο και απελπισία , και εισχωρώντας όλο και πιο βαθιά στα Ελληνικά εδάφη. Φτάνοντας στον Σπερχειό ποταμό βρήκαν τις γέφυρες κατεστραμμένες από τους Έλληνες , άλλα τις ξανάφτιαξαν γρήγορα και ξεκίνησαν να λεηλατήσουν και να καταστρέφουν την περιοχή γύρω από την Ηράκλεια….

Ήταν προχωρημένο φθινόπωρο του 279 π.Χ. όταν ο Λεωνίδας ‘’αναστήθηκε’’ ύστερα από 201 χρόνια ύπνου και ορθώθηκε η δόξα του πάλι στις Θερμοπύλες. Αυτή την φορά είχε πολλά ονόματα . Τον έλεγαν Καλλίππο κι ήταν Αθηναίος αρχιστράτηγος , γιος του Μοιροκλέους , τον έλεγαν Αντίοχο κι ήταν Φωκεύς πολέμαρχος , Μειδία κι ήταν Λοκρός, Ιππονικος κι ήταν πολέμαρχος Μεγαρεύς, τον έλεγαν Λύσανδρο κι ήταν αρχηγός των Βοιωτών, τον έλεγαν Λακράτη κι ήταν Αιτωλός, Κηφισόδοτο, Θεαρίδα, Πολύαρχο, Κριτόβουλο,Τελέσαρχο , Διογένη, Πολύφρωνα …

Ο Βρένος με τους Γαλάτες του , που οι περιγραφές της εποχής τους τούς θέλουν τρομερούς πολεμιστές , ξανθούς, σωματώδεις , ψηλούς και ρωμαλέους , ‘’με τρομερή ματιά και ικανοτάτους στη μάχη μέχρι τα βαθιά τους γεράματα …’’ (κατά τον Αμμιανό Μαρκελλίνο) , ρίχτηκε σε αυτούς που συχνά η Ιστορία αναφέρει ως ‘’ Έλληνες της παρακμής’’. Κι οι Θερμοπύλες κρατηθήκαν! Οι Γαλάτες δεν πέρασαν! Αναφέρει  ο Παυσανίας ‘’Ενταύθα οι Έλληνες εν σιγή τε επηεασαν και εν κόσμω….οι δε (Γαλάτες) εν οργή τε επί τους εναντίους και θυμώ μετά ουδενός λογισμού καθάπερ τα θηρία εχώρουν’’. "...εν σιγή τε επήεασαν και εν κόσμω...

Σε εκείνη την μάχη όλοι οι αμυνόμενοι διέπρεψαν και έγιναν αληθινοί ήρωες (δυστυχώς η αρχαία γραμματεία δεν μας αναφέρει τι απέγινε με τον Μεγαρέα Ιππόνικο και το Μεγαρικό στράτευμα που ηγείτο). Έμειναν λοιπόν οι Γαλάτες επτά ημέρες μαχόμενοι στις Θερμοπύλες κι ύστερα έστειλαν μια δύναμη να ανέβει στην Οίτη , ‘’ανελθείν ες εις Οίτην επεχείρησε κατά Ηράκλειαν.’’ (κατ` άλλους για να λεηλατήσουν ένα ιερόν που υπήρχε στην Οίτη). Εκεί τους περίμενε ο Τελέσαρχος ο ‘’ανήρ ειπέρ τις και άλλος πρόθυμος ες τα Ελλήνων’’ με τους Φωκείς του και τους νίκησε. ‘’Πέφτοντας’’ όμως κι ίδιος στη μάχη. Οι Γαλάτες άρχισαν τότε να προβληματίζονται. Αλλιώς τα λογάριαζαν τα πράγματα , από τις πληροφορίες που είχαν. Δεν μπορούσαν δηλαδή, να καταλάβουν πως αντιστέκονται τόσο αποτελεσματικά αυτοί που εθεωρούντο ‘’αδύναμοι και παρακμασμένοι;’’ Ο Βρένος με πονηριά αποφάσισε να χτυπήσει την Αιτωλία, σε μια προσπάθεια να αναγκάσει τους Αιτωλούς να φύγουν από τις Θερμοπύλες για να υπερασπιστούν τα σπίτια τους. Αποδυναμώνοντας έτσι τους αμυνόμενους Έλληνες στα στενά. Έστειλε ένα σώμα με 40.000 πεζούς και 800 ιππείς να χτυπήσουν την καρδία της Αιτωλίας. Οι Αιτωλοί κατέφθασαν να προστατέψουν τον τόπο τους. Μαζί με τις γυναίκες και τους γερούς της Αιτωλίας που οπλίστηκαν και παρατάχτηκαν εκούσια, βρήκαν δε αυτή την φορά βοήθεια από τους Πατρινούς. Οι Γαλάτες έτσι επιδρομείς γύρισαν πίσω στις Θερμοπύλες νικημένοι ξανά και με βαρύτατες απώλειες . Επέστρεψαν ‘’ελάσσονες ημίσεων’’ .
Ο Βρένος με το πείσμα που τον χαρακτήριζε κατάφερε και βρήκε τον Εφιάλτη του. Αυτή την φορά ήταν οι Ηρακλείδες και οι Αινιάνες για τους οποίους ο Παυσανίας λέει ότι ‘’πρόδωσαν την μυστική ατραπό που πέρναγε δια μέσου της Οίτης’’, όχι βέβαια από ‘’κακόνοια’’ προς τους Έλληνες αλλά για να βγάλουν από την περιοχή τους, τους Γαλάτες που είχαν εγκατασταθεί εκεί λεηλατώντας, καταστρέφοντας και σκοτώνοντας. Όπως και να έχει όμως, οι Γαλάτες πέρασαν από πίσω και όταν οι φυλακές της ατραπού Φωκείς (ίδια με το 480 π.Χ.) τους αντιλήφτηκαν , λίγα μπορούσαν να κάνουν πέρα από το να τρέξουν και να ειδοποιήσουν τους υπόλοιπους Έλληνες για την κυκλωτική κίνηση των εχθρών. Πολύ σοφά, τούτη την φορά, οι Έλληνες επέλεξαν να εγκαταλείψουν τα στενά και να τρέξουν να υπερασπιστούν τις ιδιαίτερες πατρίδες τους. Τότε που θυσιάστηκε ο Λεωνίδας με τους τρακόσους , υπήρχε πίσω του το σύνολο των Ελληνικών δυνάμεων. Το 279 π.Χ. πίσω από τους μαχόμενους στις Θερμοπύλες δεν υπήρχε καμιά στρατιωτική δύναμη , μέχρι τον Ισθμό...
 Περνώντας πια από τις αφύλακτες Θερμοπύλες ο Βρένος με το πολυάριθμο στράτευμά του στράφηκε γοργά προς τους Δελφούς. Οι κάτοικοι των Δελφών ζήτησαν προστασία στο ‘’χρηστήριον’’, ενώ οι Φωκείς και 400 μαχητές της Άμφισσας έτρεξαν να βοηθήσουν στην άμυνα μαζί με λίγους Αιτωλούς. Ο Βρένος που για άλλη μια φορά φαντάστηκε μια εύκολη νίκη συνάντησε λυσσώδη ηρωική αντίσταση και οι Δελφοί κράτησαν. Λεηλατήθηκαν από τους Κέλτες, αλλά δεν παραδόθηκαν . Και τότε ….έγινε σεισμός και χτύπησε άγρια θύελλα με κεραυνούς . Πέτρες άρχισαν να πέφτουν από τον Παρνασσό και να πλακώνουν τους βέβηλους επιδρομείς. Την νύχτα τα πράγματα έγιναν δυσκολότερα για αυτούς. Και το πρωι οι Φωκεις που ήξεραν καλά τον τόπο, αντεπιτέθηκαν από μονοπάτια μυστικά .Οι Φωκείς που πολεμούσαν για τον τόπο τους .Για τα παιδιά και τις γυναίκες τους .Για το ιερό των Δελφών τους . Οι Γαλάτες παρόλη την κούραση και την απογοήτευση αντισταθήκαν στην αρχή αλλά όταν οι λίγοι μα ασυγκράτητοι Φωκείς κατάφεραν να τραυματίσουν τον ίδιο τον Βρένο , οι μαχητές του κατέρρευσαν. Κι άρχισαν να υποχωρούν. Κι όταν ξαναήρθε η νύχτα κυριεύτηκαν από Πανικό-φόβο σταλμένο απ` τον θεό Πάνα . Άρχισαν να φαντάζονται ότι ακούν καλπασμούς επιτιθέμενων Ελλήνων και κλαγγή όπλων . Ώστε άρχισαν από τον τρόμο τους να αλληλοσκοτώνονται , ’’ουτε γλωσσης της επιχωριου συνιεντες ουτε τας αλληλων μορφας ουτε των θυρεων καθορωντες τα σχηματα … ‘’, εκλαμβάνοντας τους συντρόφους τους ως Έλληνες . Έξι χιλιάδες από αυτούς σκοτώθηκαν στη μάχη και δέκα χιλιάδες σκοτώθηκαν από το σεισμό την καταιγίδα και τον Πανικό."

Πηγές:
Π. Κανελλοπούλου , Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος. Ιστορικά δοκίμια. Αθήνα, 1975.
Peter Bersesford Ellis. Κέλτες και Έλληνες. Μετάφραση Νίκος Κούρκουλος. Θεμέλιο, 2004.
Παυσανία, ‘’Φωκικά’’. Κεφάλ. ΧΧ, στ. 4.