Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2012

Η Ευθεία οδός των αρχαίων Μεγάρων.


Φωτογραφία από την ιστοσελίδα του υπουργείου Πολιτισμού. Γ' ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ.
"Ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα για την ιστορία και τοπογραφία της πόλης είναι η αποκάλυψη τμήματος του νότιου σκέλους του οχυρωματικού περιβόλου, όπου διαμορφώνεται μνημειακή πύλη ανάμεσα σε δύο ημικυκλικούς πύργους . Η θέση της πύλης στο νότιο τμήμα του περιβόλου μας επιτρέπει να την ταυτίσουμε με τις Νυμφάδες Πύλες, τη μοναδική πύλη που γνωρίζουμε το όνομά της από τον Παυσανία. Ήταν ζωτικής σημασίας για την πόλη, καθώς εξασφάλιζε την επικοινωνία διά μέσου της Ευθείας οδού με το λιμάνι, τη Νίσαια, τη σημερινή Πάχη."


Ο Παυσανίας υπήρξε για τους μεταγενέστερους του αλλά περισσότερο, για τους σύγχρονους ιστορικούς και μελετητές της Αρχαίας Ελλάδας, πολύτιμη πηγή αφθονίας γνώσεων σχετικών με τη μυθολογία, την πολιτική ιστορία και το λαϊκό πολιτισμό. Παράλληλα έγινε και οδηγός της αρχαιολογικής σκαπάνης περί της αρχαίας τοπογραφίας. Με τον Παυσανία ανά χείρας άρχιζαν οι μεγάλες ανασκαφές στον Κεραμεικο και το Δίπυλο (1871), στην αρχαία Ολυμπία (1875), στην ακρόπολη των Μυκηνών (1876), στον Ορχομενό της Βοιωτίας (1880), στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου (1881),στην Ελευσίνα (1882), στην Ακρόπολη των Αθηνών και στην Τίρυνθα (1884), στη Μαντινεία (1887), στη Μεγαλόπολη (1890), στους Δελφούς (1892) από Έλληνες και ξένους αρχαιολόγους. 
Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και στη Μεγαρίδα, ιδιαίτερα τη Μητρόπολη της, την πόλη των Μεγάρων, καθώς κατέγραψε λεπτομερώς, ηρώα, ναούς, δημόσια κτήρια, τις ακροπόλεις, τους μύθους, τους δρόμους, τις κώμες και όλα τα άλλα σημαντικά. Για την ιστορία, στην Αθήνα ο Παυσανίας πρέπει να βρισκόταν το 145 μ.Χ. περίπου.
Γράφει ο Παυσανίας, στα Αττικά, για τον δρόμο που διέσχιζε τη πόλη των Μεγάρων από τον βορά προς τον νότο: ".....Κατεβαίνοντας από την αγορά και ακολουθώντας την λεγόμενη Ευθεία οδό, υπάρχει στα δεξιά ιερό του Προστατηρίου Απόλλωνα. Πρέπει όμως να κάνει κανείς μια μικρή παράκαμψη, για να το συναντήσει…’’ (Και όντως, στα δυτικά της σημερινής κεντρικής πλατείας -επί της σημερινής οδού, 28ης Οκτωβρίου- βρέθηκε η νοτιοδυτική γωνία του ιερού αυτού και δίπλα, μέσα σε αποθέτη του 5ου αι. π.Χ., μεγάλος αριθμός θραυσμάτων ερυθρόμορφων αγγείων, αφιερωμένων στο ιερό.)
Η αρχαία Ευθεία οδός που ουσιαστικά είναι με μια μικρή απόκλιση, της σημερινής οδός Μίνωος, διέσχιζε κάθετα τον πολεοδομικό κορμό της αρχαίας οχυρωμένης πόλης. Ενώ καθώς οδηγούσε έξω από τις πύλες των Νυμφάδων γινόταν μία καλά οχυρωμένη οδική αρτηρία, περιτοιχισμένη από τα επονομαζόμενα ‘’Μακριά τείχη’’ καθώς κατέληγε στο επίνειο (το λιμάνι) των Μεγάρων, Νισσαία. 
Τα αρχαία Μέγαρα δεν είχαν κανονικό πολεοδομικό σύστημα και αυτό οφείλετε στο ότι είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Ελλάδας όπου όλες τις προϊστορικές και ιστορικές εποχές κατοικούνταν συνεχώς.
Κατά καιρούς η αρχαιολογική σκαπάνη, έφερε στο φως αρκετά τμήματα της Ευθείας οδού και κάποια απ’ τα αξιόλογα κτήρια που την κοσμούσαν. Εκτός όμως από τα πολλά τμήματα της Ευθείας οδού, βρέθηκαν και τμήματα άλλων τεσσάρων βασικών οδικών αρτηριών, όλα στα νότια της πόλης, και, που καταδεικνύουν ότι τα Μέγαρα δεν είχαν κανονικό πολεοδομικό σύστημα.


Στο σχέδιο αναπαραστάσεως των αρχαίων Μεγάρων, σε σχέση με την σύγχρονη πόλη, απ’ τον Ι. Τραυλό το 1939, βλέπουμε (με έντονο μπλε χρώμα σημειωμένη), την Ευθεία οδό να ξεκινά από τις βόρειες απολήξεις των ακροπόλεων (αριστερά στο χάρτη της Καρίας και δεξιά της Αλκάθου), να διασχίζει την αρχαία πόλη νότια, και να οδηγείται προς το λιμάνι της Νισσαίας οχυρωμένη απ’ τα ‘’Μακριά τείχη’’.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου