Δευτέρα 8 Οκτωβρίου 2012

Τα τρία αρχαία δημόσια κτίσματα ύδρευσης στη πόλη των Μεγάρων.


Η παρατεταμένη ξηρασία της Αττικής οδήγησε στην δημιουργία υπόγειων δεξαμενών που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με αγωγό. Οι δεξαμενές παρείχαν νερό για πλύσιμο αλλά και το πόσιμο, που η άντλησή του γινόταν από ξεχωριστό πηγάδι. ‘’Πολύπλοκα και πολυδαίδαλα τέτοια συστήματα έχουν ανασκαφεί στην Μεγαρίδα αποδεικνύοντας την σημαντική τεχνογνωσία σε υδραυλικά έργα των Μεγαρέων ήδη από τον 7ο - 6ο π.Χ. αιώνα’’. Στο υδραγωγείο της περιοχής του Ορκού, κάθετα φρέατα υπάρχουν κατανεμημένα στην επιφάνεια του εδάφους που χρησίμευσαν αρχικά στον προσανατολισμό, αερισμό και απομάκρυνση των επιχώσεων κατά τη διάνοιξη των υπόγειων σηράγγων και στη συνέχεια για τη συντήρηση και τον εξαερισμό του ίδιου του υδραγωγείου. Το νερό από το υδραγωγείο του Ορκού οδηγούνταν με λιθόκτιστο αγωγό στην κεντρική κρήνη της πόλης που κτίστηκε στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και είναι γνωστή ως Κρήνη του Θεαγένους. Όπως εξήγησε η αρχαιολόγος της Γ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Παναγιώτα Αυγερινού, σε διάλεξή της στις 23-4-2012, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το υδραγωγείο εμφανίζει ομοιότητες με το περίφημο υδραγωγείο της Σάμου, τόσο ως προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά, όσο και ως προς τον όλο σχεδιασμό. Το γεγονός αυτό, μαζί με τη χρονολόγηση του έργου, οδήγησαν τους αρχαιολόγους της Γ' ΕΠΚΑ στη θεώρηση ότι πρόκειται για πρωτόλειο έργο του Ευπαλίνου, από την κατασκευή του οποίου απέκτησε την απαιτούμενη εμπειρία και τεχνική αρτιότητα που απαιτούνταν για το σχεδιασμό ενός τόσο μεγάλου και σύνθετου έργου, όπως είναι το Ευπαλίνειο Όρυγμα της Σάμου. Σημειώνεται, εξάλλου, ότι σε σωστική ανασκαφή του 2008 στο νότιο τμήμα της πόλης, δίπλα στον οχυρωματικό περίβολο, είχε έρθει στο φως το τρίτο δημόσιο έργο ύδρευσης, η νότια Κρήνη, που χρονολογείται στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. Ως σύλληψη αποτελεί συνδυασμό των δύο προηγηθέντων έργων, καθώς συνδύαζε άντληση και αποθήκευση νερού. Στηρίζεται, όπως και το υδραγωγείο στη λογική της υδρομάστευσης, που επιτυγχάνεται με αγωγούς - στοές διανοιγμένους στο σκληρό φυσικό έδαφος με καθοδική πορεία προς τον υδροφόρο ορίζοντα. Το νερό κατέκλυζε τους αγωγούς και συλλεγόταν σε υπόγεια κυκλική δεξαμενή, από όπου γινόταν η άντλησή του. Η νότια κρήνη ήταν υπόγεια και σύμφωνα με τα ανασκαφικά δεδομένα, ήταν προσιτή με κλίμακα καθόδου ανάμεσα σε δύο αναλημματικούς τοίχους και έφερε πρόσοψη με πεσσούς και επιστύλιο, κατά το πρότυπο της Άνω Πειρήνης στον Ακροκόρινθο.
 
Το υδραγωγείο, που εντοπίστηκε στη θέση Ορκός, αποτελείται από υδρομαστευτικές σήραγγες που συνέλεγαν και μετέφεραν το νερό στην πόλη, με τη βοήθεια της φυσικής κλίσης.



Ένα ακόμη υπόγειο υδραγωγείο (από τα τρία αρχαία που έχουν ανασκαφή μέχρι σήμερα στη πόλη των Μεγάρων, και που κατασκευάστηκε γύρω στον 6ο αιώνα π.Χ. Καθώς φαίνεται να αποτελεί πρωτόλειο έργο του περίφημου Μεγαρίτη αρχιτέκτονα Ευπαλίνου όπου το έφεραν στο φως οι ανασκαφές της Γ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στην αγροτική περιφέρεια Ορκού, των Μεγάρων. Το υδραγωγείο, που εντοπίστηκε στη θέση Ορκός, αποτελείται από υδρομαστευτικές σήραγγες που συνέλεγαν και μετέφεραν το νερό στην πόλη, με τη βοήθεια της φυσικής κλίσης.
Συστήματα δεξαμενών που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με υπόγειες σήραγγες, τρία υδραγωγεία που μετέφεραν νερό σε ισάριθμες κρήνες από τα γύρω βουνά, πολύ μεγάλο αριθμό πηγαδιών και γενικότερα υδραυλικά έργα μάστευσης και μεταφοράς των υδάτων έχει αποκαλύψει η αρχαιολογική σκαπάνη στην περιοχή των Μεγάρων τα τελευταία χρόνια.


Στη φωτογραφία η τεράστιας σημασίας, για την ιστορία των Μεγάρων, αρχαιολογική ανακάλυψη της Νότιας δημόσιας Κρήνης που σε λίγο καιρό θα θαφτεί στα τσιμεντένια θεμέλια ιδιωτικού κτηρίου!!!


Η αρχαιολόγος Παναγιώτα Αυγερινού επισήμανε ότι τα παραπάνω έργα ύδρευσης στα Μέγαρα καταδεικνύουν ότι ο Ευπαλίνος προίκισε την πόλη με την τεχνολογία ενός μεγάλου έργου και την τεχνογνωσία του, δημιουργώντας μια σχολή μαθητών που συνέχισαν την παράδοσή του.
‘’Η έλλειψη του νερού στην Αττική οδήγησε τους κατοίκους της να μελετήσουν την ροή των ποταμών και τη διείσδυση της βροχής μέσα στη γη και να ανακαλύψουν που κρύβονται τα νερά ώστε να τα αντλήσουν αποκτώντας έτσι μία ξεχωριστή τεχνογνωσία. Ανέπτυξαν έναν πολύ μεγάλο υδροτεχνολογικό πολιτισμό, όπως αποδεικνύεται από τα έργα τους’’, είπε η αρχαιολόγος κυρία Έφη Λυγκούρη στην ημερίδα του υπουργείου Πολιτισμού ‘’Νερό - Περιβάλλον – Πολιτισμός’’.



Φωτογραφία από το σημαντικό αρχαιολογικό σκάμα της Νότιας κρήνης των Μεγάρων που σε λίγο θα χαθεί κάτω από τόνους τσιμέντου!

Πηγή εικόνων και μέρος του κειμένου: http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22784&subid=2&pubid=63648289




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου