Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 2016

ΔΕΚΑ ΠΑΛΙΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ




                                     Photo B/W photo of two old women with local costumes from Megara, Greece


ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ 1966 ΣΤΑ ΜΕΓΑΡΑ

Postcard Tinted photo of women dancing "Trata" with local costumes from Megara, Greece. Creator: Librairie de l' "Hestia"

                                           Greece girl in ethnic Megara costume antique art photo

Photo Megara, Greece B/W photo of men in fustanela costumes dancing. Inscription: "Ηθογραφικά (ελληνικά)". 1930

                              Photo B/W photo of a woman with local costume from Megara, Greece.

Photo B/W photo of a woman with local costume from Megara. Inscription: "Σύζυγος Γεωργίου Παπασωτηρίου". 1900-1910

Photo B/W photo of women with local costumes from Megara, dancing the "Trata". Megara, Greece

Photo B/W photo of a woman with local costume from Megara, Greece. Inscriptions: "Π. ΜΩΡΑΪΤΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ", "P.MORAITES & Co".. 1880-1900

                             Woman wearing a traditional costume from Megara Greece. late 19th




 Οι φωτογραφίες έχουν πηγή:  https://www.pinterest.com/pin/354165958178600093/   , και προέρχονται από το ηλεκτρονικό μπλοκ της ψηφιακής βιβλιοθήκης : 

Europeana Collections


Η Europeana ή Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη άνοιξε τις πύλες της στο κοινό στις 20 Νοεμβρίου 2008
Η ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη δίνει πρόσβαση σε δύο εκατομμύρια βιβλία, χάρτες, ηχογραφήσεις, φωτογραφίες, αρχειακά έγγραφα, πίνακες και ταινίες, υλικά προερχόμενα από εθνικές βιβλιοθήκες και πολιτιστικά ιδρύματα των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η e-βιβλιοθήκη, είναι διαθέσιμη και στα ελληνικά, προσφέρει πρόσβαση σε δύο εκατομμύρια ψηφιοποιημένα βιβλία και άλλα έργα της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, με την προοπτική να είχε φτάσει τα δέκα εκατομμύρια έως το 2010.







Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2016

ΕΞΥΜΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΜΕΓΑΡΑ ( Προσωπικότητες της Δυτικής Αττικής στην Αρχαιότητα)




Η πόλις των Μεγάρων τα κλασικά χρόνια


Προσωπικότητες της Δυτικής Αττικής στην Αρχαιότητα. 
Η ιστορική λάμψη της Δυτικής Αττικής σχετίζεται με τα Μέγαρα. Σπουδαίοι καλλιτέχνες, άνθρωποι των γραμμάτων και φιλόσοφοι λάμπρυναν με τις επιδόσεις τους την πόλη των Μεγάρων και της χάρισαν μια τιμητική θέση ανάμεσα στις ένδοξες πόλεις του αρχαίου πολιτισμού.
Τα Μέγαρα επέδειξαν πολιτισμό και κόσμησαν την ιστορία με την προσφορά σημαντικών προσωπικοτήτων σε όλους τους τομείς των πολιτιστικών επιδόσεων και σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Μια εξέχουσα μορφή για τα Μέγαρα είναι η μορφή του Θεόγνιδος.
Ο Θέογνις ανήκει στην αριστοκρατική τάξη των Μεγάρων και παρακολουθεί την αποδυνάμωση και την πτώση της κοινωνίας των ευγενών. Εξορίζεται στην Σικελία και αργότερα επανέρχεται στα Μέγαρα. Έχουν διασωθεί 1400 περίπου στίχοι σε ελεγειακό μέτρο, δίστιχα ή μικρές ελεγείες που δεν ξεπερνούν τους δώδεκα στίχους. Μεγάλη πολιτιστική άνθιση σημειώνεται μεταξύ του 7ου και 5ου αιώνα. Κατά την περίοδο αυτή αναδεικνύεται προστάτης των τεχνών και του πολιτισμού ο άρχων Θεαγένης (630-600π.Χ.) και κατά τα έτη 460-380π.Χ. έζησε και έδρασε ο αγαλματοποιός Θεόκοσμος. Δικό του έργο είναι το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία που φιλοτεχνήθηκε για το ιερό του Δία στα Μέγαρα με καταπληκτική ομοιότητα με το άγαλμα του Φειδία στην Ολυμπία. Πάνω από την κεφαλή του Δία φιλοτεχνήθηκαν οι Μοίρες και οι Ώρες. Εντυπωσιακός φαίνεται ο συνδυασμός χρυσού, ελεφαντοστού, πλαστικού και πηλού για την κατασκευή του. Ως έργα του φέρονται επίσης και η παράσταση του ένθρονου Δία στην όψη του μεγαρικού νομίσματος και το άγαλμα του Έρμωνος, κυβερνήτη της ναυαρχίδας του Λυσάνδρου, το οποίο 12 φιλοτεχνήθηκε μετά το 405 π.Χ.  και αποτελούσε μέρος της αφιερωτικής προσφοράς των Σπαρτιατών στο ιερό των Δελφών για την νίκη τους στους Αιγός ποταμούς. Γιος του Θεόκοσμου είναι ο επίσης αγαλματοποιός Καλλικλής ο Μεγαρεύς (440-370 π.Χ.), του οποίου η καλλιτεχνική δραστηριότητα συμπίπτει με τις τελευταίες δεκαετίες του 5ου αιώνα π.Χ. Σε αυτόν αποδίδονται δύο αγάλματα Ολυμπιονικών, του Διαγόρα του Ρόδιου, νικητή στην πυγμαχία το 464π.Χ. και του Γνάθωνα, νικητή στην πυγμαχία των εφήβων 440-420π.Χ.
Από τον Πλίνιο, τον ιστορικό, αποδίδονται σε αυτόν και αγάλματα διαφόρων φιλοσόφων . Γιος επίσης του Ναυστρόφου του Μεγαρέως, ο Ευπαλίνος ο Μεγαρεύς φέρεται κατά τον Ηρόδοτο δημιουργός της σήραγγας του υδραγωγείου της Σάμου του "αμφιστόμου ορύγματος", ευρήματα του οποίου ανακαλύφθηκαν και μελετήθηκαν κατά το 1882. Το έργο αυτό χρονολογείται στα 550 π.Χ. επί τυραννίας του Πολυκράτη. Η κατασκευή του διήρκεσε δέκα χρόνια και χρησιμοποιήθηκαν για αυτή λέσβιοι αιχμάλωτοι. Εγγονός του Θεόκοσμου και γιος του Καλλικράτη φέρεται ο γλύπτης Απελλάς ο Μεγαρεύς. Έργο του ήταν αφιερωμένο στο ιερό της Ολυμπίας. Πρόκειται για το τιμητικό τέθριππο της Κυνίσκας, αδερφής του Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησιλάου και νικήτριας στην αρματοδρομία με τέθριππο, που ανάγεται στον 4ο αιώνα π.Χ. Έργο του επίσης θεωρείται η απεικόνιση των αλόγων της Κυνίσκας. Τα έργα αυτά καθίστανται ιδιαιτέρως σημαντικά γιατί η αρματοδρομία, ένα κατεξοχήν ανδρικό άθλημα, επιτρέπει στις Ολυμπιάδες τη συμμετοχή και των γυναικών. Στο Διογένη τον Λαέρτιο αναφέρεται ο Αρτεμίδωρος ο Διαλεκτικός ή φιλόσοφος της Μεγαρικής Σχολής και  γραφέας συγγράμματος, που καταφέρεται εναντίον του Χρυσίππου . Ο Διευχίδας ο Μεγαρεύς, είναι συγγραφέας του τετάρτου αιώνα π.Χ. των Μεγαρικών, τα οποία αρχίζουν με τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα. Πρόκειται για την ιστορία των Μεγάρων, η οποία αποτελείται από πέντε βιβλία, με έντονο αντιαττικό πνεύμα. Η ιστορία αυτή εγράφη κατά το 380π.Χ. 4 και δεν σώθηκε. Λίγο αργότερα από τον Διευχίδα έζησε κατά τον Πλούταρχο ο ιστορικός συγγραφεύς Ηρέας ή Ηραγόρας . Προσπάθησε να συγκεντρώσει τα σωζόμενα έργα των Μεγαρικών και εξέδωσε τα "Μεγαρικά". Το έργο αυτό χάθηκε και ελάχιστα αποσπάσματα σώζονται σε διάφορους σχολιαστές. Οι φιλόσοφοι της Μεγαρικής Σχολής ονομάστηκαν Μεγαρικοί. Πληροφορίες για τη Μεγαρική Σχολή αντλούμε από το λεξικό του Σουίδα και από κάποιο φιλόσοφο εκ Μεσσήνης, τον Αριστοκλή. Από την ιστορία του Αριστοκλή για την Μεγαρική και άλλες φιλοσοφικές σχολές μας διέσωσε αρκετά αποσπάσματα ο επίσκοπος Καισαρείας και ιστορικός Ευσέβειος στο έργο του "Ευαγγελική Προπαρασκευή". Ένας από τους παλαιότερους μαθητές του Σωκράτη ήταν ο Ευκλείδης (440-370π.Χ.). Ο Διογένης ο Λαέρτιος αναφέρει ότι ο Ευκλείδης μετά το απαγορευτικό μεγαρικό ψήφισμα του έτους 432-431 π.Χ. που απαγόρευε στους Μεγαρείς να εισέρχονται στην Αθήνα, εισήρχετο νύχτα στην Αθήνα ενδεδυμένος ως γυνή και έτσι συναντούσε τον Σωκράτη. Ο Ευκλείδης, μελετητής της διαλεκτικής και γνώστης της Ελεατικής Σχολής, ίδρυσε τη σχολή του στα Μέγαρα, όπου συνδύαζε τις αρχές της ελεατικής φιλοσοφίας με την σωκρατική φιλοσοφία. Για την ευκλείδια φιλοσοφία ύψιστο αγαθό είναι το αγαθό με το οποίο Θεοί, Νους, Σοφία ταυτίζονται, ενώ ανύπαρκτο είναι το κακό. Στη Μεγαρική Σχολή ανήκε και ο εκ Μιλήτου καταγόμενος φιλόσοφος Ευβουλίδης (400-325π.Χ), ο οποίος διεδέχθη τον Ευκλείδη. Με την επιρροή του η φιλοσοφία της Μεγαρικής Σχολής διαμορφώθηκε σε μία εριστική φιλοσοφία, η οποία ετοίμαζε διάφορα επιχειρήματα για να ανασκευάσουν κάποια άποψη με την επαναφορά στο παράλογο. Τέταρτος στη διαδοχή εκ των αρχηγών της Σχολής ήταν ο Διόδωρος ο Κρόνος (300 π.Χ.), ο οποίος καταγόταν από την Ιασό στην Μ.Ασία. Κατά τον Κικέρωνα ο Διόδωρος ανέπτυξε πλήρως την φιλοσοφία των Μεγαρικών. Δική του είναι η άποψη ότι ο χώρος είναι αδιαίρετος και ότι η κίνηση μέσα σε αυτόν είναι αδύνατη. Καταγόμενος επίσης εκ Μεγάρων και γιος του Ευκλείδη ή του Θρασύμαχου του εκ της Κορίνθου είναι ο Στίλπων (380-300).
Ιδιαιτέρως ενθάρρυνε τη σχολή και τη φήμη της και υπήρξε εκείνος εκ του οποίου διδάχθηκε την διαλεκτική ο Ελεάτης φιλόσοφος Ζήνων. Στον Διογένη το Λαέρτιο αναφέρονται ως διάλογοι του Στίλπωνα οι εξής διάλογοι: Μόσχος, Αρίστιππος, Καλλίας, Πτολεμαίος, Χαιρεκράτης, Μητροκλής, Αναξιμένης, Επιγένης, προς την εαυτού θυγατέρα και Αριστοτέλης. Κανένας από τους 20 διαλόγους του δεν διασώθηκε. Κατά τον Στίλπωνα ο άνθρωπος οφείλει να νικά το κακό και να μην επηρεάζεται από αυτό. Ο Κλεινόμαχος (4ος αιώνας π.Χ.) καταγόταν από την πόλη της Βοιωτίας Θούριον και ήταν ο πρώτος ο οποίος συνέθεσε ειδικές πραγματείες για τις θεμελιώδεις αρχές της διαλεκτικής, με τίτλο Περί Αξιωμάτων και Κατηγορημάτων. Μαθητής του αναφέρεται ο Βρύσων. Στον 3ο αιώνα έζησε επίσης ο Αρτεμίδωρος. Επίσης τον 4ο αιώνα και μαθητής του Σωκράτη σημειώνεται ο μεγαρικός Τεργίων. Στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. σύγχρονος του στωικού φιλόσοφου Ζήνωνα ήταν ο μεγαρικός και διαλεκτικός φιλόσοφος Αλεξίνος. Η απόπειρά του να ιδρύσει στην Ολυμπία της Ηλείας φιλοσοφική ολυμπιακή σχολή απέτυχε. Από τον Κικέρωνα πληροφορούμεθα ότι ο Αλεξίνος είχε ενασχοληθεί με θέματα της σοφιστικής. Πέθανε από ένα τραυματισμό, καθώς κολυμπούσε στον Αλφειό Ποταμό. Στην ώριμη κλασσική γλυπτική του μισού του 5 ου αιώνα π.Χ. ανήκει μια μορφή της Δυτικής Αττικής που καταγόταν από τις Ελευθερές. Πρόκειται για το διάσημο γλύπτη της αρχαιότητας, Μύρωνα. Ήταν σύγχρονος του Φειδία. Το γνωστότερο έργο του είναι ο Δισκοβόλος, που σώζεται σε αντίγραφα. Φαίνεται, επίσης, ότι ανήκε στην ομάδα που εργάστηκε στα αρχιτεκτονικά έργα του Παρθενώνα, από τα οποία έργο του θεωρείται η μετόπη με παράσταση Κενταυρομαχίας στην νότια πλευρά του Παρθενώνα. Δικό του έργο του θε ρείται και το σύνταγμα Αθηνάς και Μαρσύα, που ήταν στημένο στην Ακρόπολη της Αθήνας.

Πηγές:
συγ- 1. ΠαυσΧ,9,7 κ.ε. 2. Plinius, Historia Natarallis, xxxiv.8.s.l9. 13
 Diog. Lae, VitaeII ,112. 17. Ciceron, Academicae Quaestiones, II.24. 18. Diog. Lae,Vitae,II,110. 19. Κοκκόρου - Αλευρά Γ., Η τέχνη της Αρχαίας Ελλάδας. Σύντομη Ιστορία.( 1050-50 π.Χ.), Αθήνα, 1990.
3. Diogenes Laertios IX53, Zeller Philos. Grieche II, A4 , 250 3. 4. Karl Muller, Fragmenta Historicorum Grecorum, bid.IV. 338-390. 5. Πλούταρχος, Σόλων 10. 6. Karl Muller, Fragmenta Historicorum Grecorum, bid.IV. 7. Suidas, Lexicon, s.v. 8. xiv. 17-18. 14 1
Diog. Lae Vittae ii, 106 10.Cicer., Academia, Π.24,47 11. Diog. Lae, VII, 191 12.Suidas, Lexicon, s.v, Στίλπων 13.Diog.Vittae ii, 115 14.Βίοι φιλοσόφων Β-12, Στίλπων 15.Diog. Lae, Vitae,II,114 15



Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2016

Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ


το βιβλίο που μας έδωσε τις πληροφορίες




Η Μεγαρική οικονομία ήταν καθαρά γεωργική τουλάχιστον κατά τους τελευταίους αιώνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αν και τα Μέγαρα βρίσκονταν πολύ κοντά στη θάλασσα, ο φόβος των κάθε λογής πειρατικών επιδρομών περιόρισε τους Μεγαρείς στα στενά όρια της πόλης τους και στους δύο λόφους και τους αποθάρρυνε από την ενασχόλησή τους με την αλιεία ή το εμπόριο. Τα Μέγαρα αποτελούσαν εκείνη την εποχή μια μικρή ελληνόφωνη πολιτεία, μια νησίδα, γύρω από την οποία οι άλλες περιοχές μιλούσαν αρβανίτικα.  Επιπλέον  οι Μεγαρείς, που ήταν συντηρητικότατοι, ήταν οικονομικά αυτάρκεις με όσα οι ίδιοι παρήγαγαν και πολύ πιστοί στην Ορθοδοξία. 
Για τούτο και η θέση της χριστιανικής θρησκείας στο βίο των ανθρώπων υπήρξε σημαντική. Σε περιόδους ιδιαίτερης δυσκολίας, όπως ήταν η Οθωμανική εποχή, γινόταν δε ακόμα σημαντικότερη. Ο άνθρωπος αναζητούσε παρηγοριά και καταφύγιο στην ιεροσύνη ή το μοναχικό βίο. Για την είσοδό του όμως στο ιερατικό αξίωμα ήταν αναγκαίες οι αποδείξεις της αξιοσύνης του. Έτσι  ο κατά κόσμον Δημήτριος με τη συγκατάθεση του πνευματικού του πατέρα Δαμασκηνού εισέρχεται στην ιεροσύνη στις 13.08.1790.
Επίσης σε κάθε εποχή είναι συχνές οι αφιερώσεις ή οι δωρεές προς τα μοναστήρια της περιοχής των Μεγάρων συνήθως για τη σωτηρία της ψυχής των δωρητών. Μια τέτοια περίπτωση είναι και αυτή του γερό Μιχάλη Γαλάνη που στις 7.10.1765 δώρισε στη Μονή του Αγίου Ιεροθέου,’’ Κυπαρίσσι’’, ‘για τη σωτηρία της ψυχής του και την άφεση των αμαρτιών του’, δύο χωράφια, το ένα, τέσσερα στρέμματα, με δέντρα άγρια και ήμερα βρισκόμενο στη θέση Τούτουλη και το άλλο, επτά στρέμματα, επίσης με άγρια και ήμερα δέντρα βρισκόμενο  στη θέση Καμάρα. Στις 8.03.1741 οι προεστοί, μικροί και μεγάλοι, των Μεγάρων (‘προεστη μηκρι κ(αι) μεγάλλι του χώριου Μεγάρα’) δώρισαν στη Μονή του Αγίου Ιεροθέου μερικά χωράφια. Επίσης στις 13.01.1810 ο Γιάννης της κυρά Νένας αφιέρωσε το χωράφι που είχε στην Πήκα στη Μονή του Αγίου Ιεροθέου και στις 16.03.1792 ο Γιαννάκης Κούνος αφιέρωσε ένα μέρος του αμπελιού του στη Μονή του Αγίου Ιεροθέου. Για τη σωτηρία της ψυχής τους, όπως αναφέρουν, οι Μπεναρδήδες, οι Δημογλήδες, οι Νικοληζηάδες, οι Πηλήληδες και ο Αναστάσης Βόρδος αφιερώνουν στην ίδια Μονή έξη ελαιόδεντρα.  Μια άλλη ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι αυτή της Μαρίνας Κλήνη που στις 25.06. 1799 αφιερώνει στην ίδια Μονή ένα σπίτι, μυγδαλιές, αχλαδιές και επτά δέντρα με το ανάλογο χωράφι καθώς και οικιακά σκεύη. Η δωρήτρια στο τέλος του εγγράφου καταριέται όποιον προσπαθήσει να καταπατήσει τα παραπάνω ακίνητα και δεν σεβαστεί την επιθυμίας της. Στις 26.04.1736 ο Γιάννης Μπόρας, επειδή είναι τυφλός και ανίκανος να αυτοσυντηρηθεί, αφιερώνει, ΄προσηλώνει΄, στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου Μακρινού όλα του τα υπάρχοντα, ζώα, εργαλεία, χωράφια, ελαιόδεντρα, αχλαδιές, πεύκα, σπίτι και αλώνι, με τον όρο να τον συντηρούν, όσο είναι εν ζωή, και να τον μνημονεύουν, όταν πεθάνει. Μια άλλη περίπτωση αφιέρωσης στο Μοναστήρι του Προδρόμου, Αγίου Ιωάννου Μακρινού, είναι αυτή του Γιώργου που στις 21.02.1752 αφιερώνει στο εν λόγω Μοναστήρι όλη του την περιουσία, κινητή και ακίνητη, γιατί επέλεξε τη μονή αυτή για τόπο της μετάνοιάς του και έγινε καλόγερος. Δηλώνει δε ότι, αν πεθάνει,  υπόχρεος να εξοφλήσει το χρέος του, τέσσερα ριάλια, προς τον μπακάλη είναι ο ηγούμενος του μοναστηρίου. Μια ακόμα περίπτωση αφιέρωσης περιουσίας στο ίδιο Μοναστήρι είναι αυτή του Αναστάση Πούρα που γίνεται μοναχός και στις 29.04.1809 αφιερώνει τα 128 γίδια του με την προϋπόθεση να εξοφλήσει πρώτα τα χρέη του.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δωρεές προς τους ιερείς, όπως αυτή του Μιχάλη Πανταζή προς τον παπά Δημήτρη Μαρκάκη. Ο δωρητής δωρίζει στον εν λόγω ιερέα ενάμιση στρέμμα χωράφι και ένα νέο ελαιόδεντρο (αργουλαίο) για να τον μνημονεύει ‘ανιφέρνι’ από την ημέρα του συμβολαίου και εξής. Επίσης στις 7.01.1792 ο Σταμάτης Τώσκουρης δωρίζει στον παπά Δημήτρη, κατά κόσμον Γιάννη Αυγερινό, δύο ελαιόδεντρα, το ένα για να τους μνημονεύει (προφανώς τον ίδιο και τη γυναίκα του) και το άλλο για να ένα σαρανταλείτουργο.
Παρ’ όλες τις δωρεές οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι μοναχοί της Μονής του Αγίου Ιεροθέου τους ανάγκασαν στις 15.04.1801 να συνάψουν δάνειο 50 ριαλίων διάρκειας 6 μηνών από τον Αναγνώστη Καλοζούμη. 

Πηγή:

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΥΡΚΟΥ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ


Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2016

ΚΕΡΑΤΑ (βουνό ΚΑΡΥΔΙ) ΠΑΤΕΡΑΣ


Από την Ακρόπολη της Αρχαίας Ερένειας



Το βουνό Κέρατα στην αρχαία εποχή άνηκε στη Μεγαρίδα χώρα. Σήμερα ονομάζεται Πατέρας και καλύπτει μια αρκετά εκτεταμένη περιοχή στο βορειοδυτικό άκρο της Αττικής, που ξεκινά στα βόρεια από το χωριό Οινόη και φτάνει στα δυτικά ως το αρχαίο λιμάνι και κώμη Πάνορμος, στη σημερινή  Ψάθα, η οποία απέχει από την Αθήνα 65 χιλιόμετρα. Δηλαδή βρίσκεται στο ΒΔ άκρο του Νομού Αττικής, βόρεια από τα Μέγαρα και σε απόσταση 12χλμ. (ευθεία) ενώ από την Αθήνα απέχει σε ευθεία γραμμή 39χλμ.
Η ψηλότερη κορφή (Καρύδι) του βουνού μόλις που αγγίζει τα 1.132 μέτρα ύψος, ωστόσο και μετά από την πυρκαγιά του 1985 παρουσιάζει πάλι πυκνή δασοκάλυψη με κυρίαρχο είδος τη χαλέπιο πεύκη στα χαμηλά και στα ψηλότερα μέρη κάποια εναπομείναντα έλατα.
Τη σύγχρονη ονομασία του αρχαίου βουνού ‘’ΚΕΡΑΤΑ’’ ή ‘’ΚΑΡΥΔΙ’’, τη συναντάμε σαν ‘’βουνό Πατέρα’’ και εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αι. μ.Χ. από τον Ίων Δραγούμη διότι Πατέρας λεγόταν ο ιδιοκτήτης της περιοχής των μεταλλείων στη Λάκκα Πατέρα. Η Λάκκα Πατέρα είναι η μεγάλη Λάκκα – οροπέδιο βόρεια των κορυφών 1091μ. –Κορυφή Πατέρα- και 1020μ. -Κορυφή Πρ. Ηλία- του συγκεκριμένου βουνού όπου και βρίσκονται τα παλιά μεταλλεία.  
Η αρχαία ονομασία του βουνού Πατέρα (εάν όντως υπήρχε) μας είναι πραγματικά  άγνωστη. Πρώτος ο γεωγράφος Στράβων 1ος αι. π.Χ. (Θ-Ι,8) ονομάζει ‘’Όνεια Όρη’’ τη περιοχή από τις Σκειρωνίδες Πέτρες έως και τον Κιθαιρώνα: ‘’…τα καλούμενα Όνεια όρη ράχις τις μηκυνομένη μεν από των Σκειρωνίδων πετρών επί την Βοιωτίαν και τον Κιθαιρώνα, διειργούσα δε την κατά Νισαίαν θάλατταν από τας Παγάς Αλκυονίδος προσαγορευομένοις…’’. Ο Παυσανίας 2ος αι. μ.Χ. στα ΑΤΤΙΚΑ -44,4- ονομάζει όλη την περιοχή ‘’Ορεινή της Μεγαρίδας’’. Ο χαρτογράφος Ch. Larie στο χάρτη του ‘’GRECE MODERNE’’ του 1827, αναγράφει M. Karedi (βουνό Καρύδι). Ενώ ο Ίων Δραγούμης που επισκέφθηκε τα Μέγαρα και την περιοχή των μεταλλείων στη μεγάλη Λάκκα του Πατέρα το 1894, είναι εκείνος που αναφέρει ΠΡΩΤΟΣ το βουνό ‘’Πατέρα’’ (Φύλλα Ημερολογίου – Αθήνα, Ερμής 1988 σ. 191 – 213). Καθώς ο γεωλογικός  χάρτης (την ίδια περίπου εποχή με την επίσκεψη του Δραγούμη) του 1899 ‘’ΤΑ ΠΟΤΙΜΑ ΥΔΑΤΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ’’ του Κ. Μητσόπουλου αναφέρει το βουνό ως: ‘’Όρος Καρύδι’’.
Στην αρχαία Ελλάδα (κλασική εποχή) στην περιοχή της ‘’Ορεινής Μεγαρίδας’’ αναφέρεται από τον Παυσανία (Ι:44,5) η πόλις Ερένεια όπου η θέση της ταυτίζεται με την περιοχή του Αγ. Γεωργίου που είναι στη βόρεια πλευρά της ψηλότερης κορυφής –ΚΑΡΥΔΙ- του βουνού στην κοιλάδα που σχηματίζεται μεταξύ του κύριου όγκου του Πατέρα και του άλλου σκέλους του, του Μακρυνόρους. Καθώς νότια του Αγ. Γεωργίου σε ύψος 700μ. βρίσκονται τα ερείπια των τριών διαδοχικών τειχών της Ακρόπολης της Ερένειας. Το νοτιότερο τείχος (προς το βουνό), πάχους 3μ. σώζεται σε μήκος 150μ. και σε ύψος 2-3μ. όπως και οι βάσεις των 3 πύργων του (διαμέτρου 6μ.)

Στην παραλία της Ψάθας (βόρεια της ράχης Βέρδα) και στην αρχαία Πάνορμο υπάρχουν αρκετά υπόσκαπτα σπήλαια που εικάζεται ότι είναι ρωμαϊκοί τάφοι στο τέλος της παραλίας προς τη χερσόνησο του Μύτικα. Εκεί υπάρχουν και τα ερείπια του Πύργου που φίλαγε το αρχαίο λιμάνι της Πάνορμου. 

Υ.Γ. 
Η έρευνα για τα βουνά της Μεγαρίδας συνεχίζεται και στο μέλλον θα ανεβούν κι άλλα  

Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016

25 ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΓΑΡΙΤΙΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ (18ος -19ος μ.Χ. αιών.)












25 ΠΙΝΑΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΓΑΡΙΤΙΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ (18ος -19ος μ.Χ. αιών.)

Οι περισσότεροι από αυτούς τους πίνακες έχουν δημιουργηθεί περί το 1870-1910.
Πολλοί ζωγράφοι (Έλληνες και αλλοδαποί) αποτύπωσαν με το πινέλο τους τις ελληνικές φορεσιές, ιδιαιτέρα τις Μεγαρίτικες. Ένας από αυτούς, ο οποίος μαγεύτηκε από τη Μεγαρίτικη φορεσιά και την κατά βάση θρησκευτική θεματολογία όπου τα αποτύπωσε ολοζώντανα στους πίνακές του ήταν και ο Θεόδωρος Ράλλης (1852-1909). 





























ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΟΥ "ΤLC Mark 1" ΣΤΗ ΠΑΧΗ








Το ναυάγιο του βρετανικού πλοίου ‘’TLC τύπου Mark 1’’ στις 23.4.1941, στη Πάχη.

Από τον Ιούνιο του 1940 και μεσουρανούντος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο ίδιος ο άγγλος πρωθυπουργός Whinston Churchill ενδιαφέρθηκε προσωπικά για το σχέδιο, την ποιότητα, και τον ρυθμό παραγωγής των TLC. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία μιας ακάτου 226 τόνων, ολικού εκτοπίσματος 372 τόνων, η οποία είχε την δυνατότητα μεταφοράς τριών τανκς των 36 τόνων και την αποβίβαση αυτών σε δύσβατες και δύσκολα προσπελάσιμες ακτές. Ο τύπος αυτός έγινε γνωστός σαν TLC Μark 1 και χρησιμοποιήθηκε κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στα πολεμικά μέτωπα της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του τύπου αυτού ήταν η μακριά 3,7 μέτρων ράμπα, η οποία έδινε την δυνατότητα στα μεταφερόμενα οχήματα να εξέλθουν απευθείας στην ακτή, ενώ μια δεύτερη ατσάλινη δίφυλλη προστατευτική πόρτα, η οποία βρισκόταν πίσω από την ράμπα, προστάτευε επιπλέον τα μεταφερόμενα οχήματα διαχωρίζοντας τον χώρο μεταφοράς από την πλώρη. Τα γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά του βρετανικού αρματαγωγού TLC τύπου Μark 1 ήταν:
Μήκος: 46 μέτρα
Πλάτος: 8,5 μέτρα
Βύθισμα: 0,91 μέτρα
Πρόωση: 2 Hall-Scoot διζελομηχανές των 350 ίππων (261 κιλοβάτ)
Προπέλες: 2
Ενδεικτική ταχύτητα: 8 κόμβοι
Αυτονομία: 900 ναυτικά μίλια
Ενδεικτικό πλήρωμα: 12 άτομα (2 αξιωματικοί, 10 ναύτες)
Ενδεικτικός οπλισμός: 2 αντιαεροπορικά πυροβόλα των 4 εκ. (QF 2-pounder naval gun)

Τον Απρίλιο του 1941, αμέσως μετά την πολεμική έκθεση του υποναυάρχου H. T. Baillie-Grohman, σχετιζόμενη με την εξέλιξη του πολέμου στην Ελλάδα, την προέλαση του γερμανικού στρατού, την κατάρρευση του μετώπου και την υποχώρηση του συμμαχικού στρατού προς τον νότο, ο βρετανός στόλαρχος Andrew B. Cunningham έδωσε την διαταγή για την προετοιμασία της εκκένωσης των υποχωρούντων συμμαχικών δυνάμεων από την ηπειρωτική Ελλάδα. Η επιχείρηση αυτή, η οποία είχε λάβει το κωδικό όνομα «Operation DEMON», είχε σαν σκοπό την επιβίβαση 47.000 περίπου στρατιωτών σε συμμαχικά πλοία, με στόχο την μεταφορά τους στην ακόμα αντιστεκόμενη Κρήτη.
Κύρια σημεία συγκέντρωσης και επιβίβασης των υποχωρούντων βρετανικών δυνάμεων ήταν ο Πειραιάς, τα Μέγαρα, το Πόρτο Ράφτη, η Ραφήνα, το Ναύπλιο, η Μονεμβασιά και η Καλαμάτα. Τα πέντε από τα έξι TLC (Α.1, Α.5, Α.6, Α.16, Α.19), συνοδευόμενα από τα πλοία SOUTHERN MAID και AUCKLAND, αναχώρησαν την 17.4.1941 από την Αλεξάνδρεια για το Τομπρούκ. Το βράδυ της επόμενης ημέρας τα τέσσερα από αυτά (A.1, A.6, A.16, A.19), συνοδευόμενα από το ανθυποβρυχιακό πλοίο SKUD V, αναχώρησαν από το Τομπρούκ με τελικό προορισμό την Σούδα όπου και κατέπλευσαν την 21.4.1941. Το πέμπτο (Α.5) διατάχθηκε να καταπλεύσει μόνο του απευθείας στο Ναύπλιο. Το έκτο (Α.15) παρέμεινε στην Αλεξάνδρεια λόγω μηχανικών προβλημάτων και στάλθηκε αργότερα απευθείας στην Σούδα.
Την 22α Απριλίου 1941 τρία από τα τέσσερα TLC που είχαν καταπλεύσει στην Κρήτη, διατάχθηκαν να αποπλεύσουν με προορισμό την Αττική για να συμμετάσχουν στην Επιχείρηση «DEMON», της οποίας η έναρξη είχε ορισθεί για την 23.4.1941. Τα Α.1 (κυβερνήτης Sub Lt. Peters R.N.V.R.) και Α.19 (κυβ. Skipper R.S. Cooper R.N.R.) είχαν τελικό προορισμό τα Μέγαρα, ενώ το Α.6 (κυβ. Sub Lt. Sutton R.N.V.R.) το Λαύριο. Το Α.16 (κυβ. Boatswain E.J. Boisell R.N.) ενώ βρισκόταν στη Σούδα, είχε πάθει ζημιές από γερμανική αεροπορική επίθεση με αποτέλεσμα να μην λάβει μέρος στην επιχείρηση, λόγω μηχανικού προβλήματος το οποίο αχρήστευσε μια από τις δυο του μηχανές. 
Τα TLC Α.1 και Α.19 έφθασαν στον προορισμό τους, τα Μέγαρα, ενώ το Α.6 στο Πόρτο Ράφτη, την 23.4.1941. Την ίδια ημέρα τα Α.1 και Α.19 δέχτηκαν αεροπορική επίθεση από Junkers 87 (Στούκα), με αποτέλεσμα το Α.1 να ζητήσει και να βρει καταφύγιο στη κοντινή νήσο Πάχη Μεγάρων. Το απόγευμα της επόμενης ημέρας τέσσερα Ju 87 εντόπισαν το Α.1 στη νήσο Πάχη και πραγματοποίησαν επίθεση με αποτέλεσμα να το πλήξουν με πέντε εύστοχες βολές. Αν και το πλοίο βυθίστηκε, ένα κομμάτι της πρύμνης του παρέμεινε έξω από το νερό συγκρατημένο από το σχοινί πρόσδεσης. Κατά την διάρκεια της νύχτας αφαιρέθηκαν από την άκατο όλα τα χρήσιμα αντικείμενα του σκάφους, καταστράφηκαν τα έγγραφα, και στην συνέχεια το Α.1 ανατινάχτηκε με εκρηκτικά.


Πηγή:
Φωτογραφίες και μέρος από το κείμενο

http://www.grafasdiving.gr/nauagia2.php?lang=gr&id=50

Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2016

ΛΥΚΟΣ




Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του πολιτισμού των Λυκομιδών είναι οι λαξευτοί τάφοι και χρονολογούνται τον 5ο αιώνα π.Χ. Αυτοί οι τάφοι λαξεύτηκαν πάνω σε έναν βράχο και αποτελούν ένα καταπληκτικό θέαμα.




ΛΥΚΟΣ(1) γενάρχης των Λυκομιδών και οικιστής της ΛΥΚΙΑΣ

Με την έλευση του Λύκου στην πρώην περιοχή "Τελμιλία", ονομάστηκε Λυκία  (2).
Ο Λύκος ήταν γιος του Πανδίονα του νεότερου και της – των Μεγαρέων πριγκίπισσας- Πυλίας, και αναφέρεται από τους αρχαίους συγγραφείς ώς ο γενάρχης του γένους των Λυκομιδών (Κατά τη Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου):  Ο Λύκος και οι αδελφοί του Αιγέας, Πάλλαντας και Νίσος (γνωστοί ως ‘’Πανδιονίδες’’) γεννήθηκαν στα Μέγαρα από τον εξόριστο εκεί Πανδίονα και την Πυλία. Μετά τον θάνατο του πατέρα τους οι Πανδιονίδες επέστρεψαν στην Αττική και έδιωξαν τους Μητιονίδες από την εξουσία, την οποία χώρισαν στα 4. Ο Λύκος έγινε ο πρώτος ηγεμόνας της Διακρίας (η Διακρία ήταν κυρίως ορεινή περιοχή. Το μόνο επίπεδο μέρος της ήταν η πεδιάδα του Μαραθώνα. Βρισκόταν στα βορειοανατολικά της Αττικής και κατά πάσα πιθανότητα, στην αρχαιότητα, με τον ίδιο όρο προσδιοριζόταν επίσης η γεωγραφική περιοχή κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Αττικής, μέχρι την Βραυρώνα και από αυτόν πήρε το όνομά του το Λύκειον όρος). Ο αδελφός του Αιγέας όμως (ο πατέρας του ήρωα Θησέα) τον έδιωξε, οπότε ο Λύκος κατέφυγε για κάποιο χρονικό διάστημα στη Μεσσηνία. Καθώς εκεί ανανέωσε τα μυστήρια της Ανδανίας και αργότερα κατέφυγε στη Μικρά Ασία, κοντά στον Σαρπηδόνα(2 ), (όπου όταν ο Σαρπηδόνας σκοτώνετε από τον Πάτροκλο και μεταφέρεται στην Λυκία για την ταφή) ο Λύκος έγινε γενάρχης των Λυκομιδών και έδωσε το όνομά του στη Λυκία χώρα της Μικράς Ασίας.




(1) Η λέξη ΛΥΚΟΣ προέρχεται από το λήμμα λύκη που σημαίνει φως. Άρα λύκος είναι αυτός που φέρνει το φως είτε που αφυπνίζει.


(2)Αναφορά στη Λυκία γίνεται στην Ιλιάδα, όταν ο Πάτροκλος σκοτώνει τον εξέχοντα ήρωα της, τον Σαρπηδόνα. Εκεί επεμβαίνει ο Δίας (στίχοι Π 663-683) και δίνει εντολή στον Απόλλωνα για την ανάληψη του νεκρού Σαρπηδόνα από το πεδίο της μάχης και τη μεταφορά του στην πατρική Λυκία όπου θα πρέπει να τον έθαψε ο Λύκος.
Επίσης χαρακτηριστικό της Λυκίας είναι οι τάφοι, οι οποίοι είναι λαξευμένοι σε βράχους, διώροφοι με τριγωνική στέγη. Πολλοί έχουν ανάγλυφη διακόσμηση ενώ στο εσωτερικό τους έχουν μεγάλων διαστάσεων σαρκοφάγους με παραστάσεις από την καθημερινή ζωή και τη μυθολογία.





Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου 2016

ΑΘΑΝΑΙΑ ΣΩΤΕΙΡΑ









Η αρχαία Μεσημβρία είναι η σημερινή Νεσέμπαρ πόλη της Βουλγαρίας στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, 20 χιλιόμετρα βόρεια του Μπουργκάς.


ΑΘΑΝΑΙΑ ΣΩΤΕΙΡΑ 

Γιατί η αρχαία Μεσημβρία είναι μια ακόμη Μεγαρική αποικία όπως ο Στράβων αναφέρει ότι ήταν αρχικώς και μόνο αποικία των Μεγαρέων.
Ανακαλύφθηκε μαρμάρινη επιγραφή  που αφιέρωναν έξη Μεγαρείς (πιθανών άποικοι) στρατηγοί στην θεά Αθηνά -Αθαναία- με το επίθετο ‘’Σώτειρα’’

Αρχική επιγραφή:
Νίκων Φιλήμονος Δεινομένης Νουμηνίου Ἑκαταῖος Μοιραγένειος Πυθίων Πολυνίκου Ἀθαναίων Ματροδώρου Ἡραίων Ἀλφίου Μεγαρέω στραταγήσαντες Ἀθαναίᾳ Σωτείραι.

Απόδοση νεοελληνική:
Ανάθεση των Μεγαρέω στρατηγών: Νίκωνος Φιλήμονος, Δεινομένου Νουμηνίου, Εκαταίου Μοιραγένειος, Πυθίωνος Πολυνίκου, Αθαναίωνος Ματροδώρου, Ηραίωνος Αλφίου. (περί 6ος αι. π.Χ.)

Η αφιέρωση των έξι στρατηγών πραγματοποιήθηκε μετά το πέρας της άσκησης του αξιώματός τους (‘’στραταγήσαντες’’).
Η θεά προσφωνείται ως "Ἀθαναίᾳ Σώτειρα". Υπέρ της προέλευσης της λατρείας της Αθηνάς από τα Μέγαρα καθώς συνηγορεί η ύπαρξη τριών ναών στην πόλη των Μεγάρων παλαιόθεν ιδρυμένων προς τιμήν της θεάς ‘’ΑΘΑΝΑ’’(Αθηνάς).  Ενώ η επίκληση ‘’Σώτειρα’’, παραπέμπει στις προστατευτικές ιδιότητες της θεάς ως προς την ασφάλεια της πόλης διότι:
 ‘’Εναντίον της Μεσημβρίας είχε εκστρατεύσει, ο βασιλεύς των Δακών, Βυρεβίστας, όταν στράφηκε κατά των ελληνικών πόλεων στα παράλια του δυτικού Ευξείνου Πόντου. Η Μεσημβρία ωστόσο, αντιτάχθηκε και εν τέλει απέτρεψε μία ενδεχόμενη κατάκτηση της πόλης με τους έξη προαναφερόμενους στρατηγήσαντες .’’

 Η Μεσημβρία ιδρύθηκε από αποίκους  των Μεγάρων όταν ο Δαρείος Α’ εκστράτευσε κατά των Σκυθών (περί το 514/3π.Χ.) ή από Βυζάντιους –Μεγαρείς- αποίκους όταν, μετά την αποτυχία της Ιωνικής Επανάστασης (494/3π.Χ.),εγκατέλειψαν τις πόλεις τους προκειμένου να αποφύγουν την περσική κυριαρχία. Σύμφωνα μία τρίτη εκδοχή, η Μεσημβρία ιδρύθηκε αποκλειστικά από Μεγαρείς αποίκους. Για την ίδρυση της Μεσημβρίας βλ. και Lenk, «Mesambria» [1] RE XV 1 (1931) 1072-1074. Για τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί σχετικά με την χρονολογία ίδρυσής της βλ. Χ. Βεληγιάννη-Τερζή, Οι Ελληνίδες Πόλεις και το βασίλειο των Οδρυσών από Αβδήρων πόλεως μέχρι Ίστρου ποταμού, Θεσσαλονίκη 2004, 56, σημ.151. Για τις μεγαρικές αποικίες βλ. Κ. Hanell, Megarische Studien, 116-136. J.Hind «Μegarian Colonisation in the Western Half of the Black Sea (Sister - and daughter- Cities of Herakleia», 131-152. R.P. Legon, Megara,the political history of a Greek city-state to 336B.C., London 1981, 71-85.
Dümmer, «Athena», RE II 2 (1896), 1969: Στην ακρόπολη των Μεγάρων υφίστατο ναός προς τιμήν της Αθηνάς Πολιάδος εντός του οποίου ιδρύθηκαν δύο ιερά: στο πρώτο λατρευόταν η Αθηνά «Αἰαντίς» ενώ στο δεύτερο η Αθηνά «Νίκη». Ένα ακόμα ιερό ιδρύθηκε στο ακρωτήριο των Μεγάρων όπου και λατρευόταν η Αθηνά «Αἲθυια».
D. Chiekova, Cultes et vie religieuse, 225. Μ. Κωνσταντινίδης, Η Μεσημβρία του Ευξείνου 75: η επίκληση «Σώτειρα» μαρτυρεί τον λυτρωμό της πόλης από μεγάλους κινδύνους, γεγονός ευνόητο για την Μεσημβρία η οποία γειτνίαζε με έθνη μη ελληνικά.

Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2016

ΤΟ ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΚΑΙ Ο ΠΥΡΓΟΣ (ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ)

Η εικόνα του Παλαιόκαστρου από το βιβλίο του Π.Γ. Σταμπόλα 1898.




ΤΟ ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΚΑΙ Ο ΠΥΡΓΟΣ (ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ)

Για τον πύργο (Παλαιόκαστρο) στη παραλία της Βαρέας είχαμε ακούσει πάρα πολλά όπως:
Οι κατακτητές της Ελλάδας του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου, είχαν προβεί σε εκτεταμένες ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ αρχαιολογικές ανασκαφές κι ότι είχαν γκρεμίσει το σωζόμενο μέρος του αρχαίου οχυρωματικού συγκροτήματος και το τοίχος του πύργου ύψος 25μ. Δεν γνωρίζουμε τι ανακάλυψαν και που βρίσκονται σήμερα. Ο συγκεκριμένος λόφος κατοικούταν από το 3000 π.Χ.   
Δυστυχώς δεν είχε πέσει στην αντίληψη μας κάτι γραπτό για το συγκεκριμένο οχυρωματικό συγκρότημα παρά μόνο μία φωτογραφία από το βιβλίο του Παναγιώτη Γ. Σταμπόλα "Η Μεγαρίς" : Γεωγραφία ιστορία λαογραφία της επαρχίας Μεγαρίδος από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρις ημών, μετά 30 εικόνων σχεδιαγραμμάτων και χαρτών. Ημερομηνία έκδοσης:  ΑΘΗΝΑΙ 1898.
Πρόσφατα όμως βρεθήκαμε μπροστά στην μελέτη του Ιωάννη Θρεψιάδη όπου το 1933-1934 έκανε σωστικές ανασκαφές στη πόλη των Μεγάρων και εκεί μας δίδει την γραπτή μαρτυρία/πληροφορία πως -μέχρι τουλάχιστον το 1936- ο Πύργος και μέρος του αρχαίου οχυρωματικού συγκροτήματος υπήρχε ορθό στο λόφο!  
Γράφει ο Ι. Θρεψιάδης:
"Εις τά Μέγαρα, εις άπόστασίν τινα από τής πόλεως καί παρά τον άρχαΐον λιμένα αυτής, τήν Νίσαιαν, επί χθαμαλού λόφου Μινώας καλουμένου σώζεται οχυροματικόν συγκρότημα εκ πύργου και τείχους."
(I. Θρεψιάδου : “Άνασκαφαι έν Μεγάροις”  σελ. 51. 1936
Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly
08/09/2016 13:34:37 EEST - 94.66.173.91)
Ο Θρεψιάδης επίσης θεωρεί ότι ο ρωμαϊκός πύργος (που έχει χτιστεί επάνω σε αρχαιότερα κτήρια) ήταν του 5ου αιώνα μ.Χ διότι είχε βρεθεί μια μαρμάρινη πινακίδα που έγραφε  ότι επισκεύασε τους πύργους των Μεγάρων ο κόμητας Διογένης (1).

(1)Έργον καί τούτο τον μεγαλοπρεπεστάτον Κόμητος Διογένονς, τον παιδός \ Αρχέλαον, ος τών 'Ελληνίδων πόλεων ώς τής ιδίας οικίας κηδόμένος παρέσχεν καί τή Μεγαρ[έ]ων εις μεν πύργων κατασκευήν εκατόν χρυαίνονς, Iπεντήκοντα δε καί εκατόν ετέρους δισχιλίους τε καί διακοσίους \ πόδας μαρμά­ρου εις την άνανέωσιν τοΰ λουτρού, τιμιώτερον \ ούδεν ηγούμενος τον τούς 'Έλληνας ευεργετεΐν | άνανεούντετάς πόλεις». (Ditt. Syl. II3 90

Σάββατο 7 Μαΐου 2016

1683 -1715 μ. Χ. Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ






Η πόλις των Μεγάρων εκείνους τους χρόνους, των Ενετών.


Επί 23 χρόνια ήτανε πλήρης η καταστροφή από τους Ενετούς, της παραλιακής Μεγαρίδας και της πόλεως των Μεγάρων.
Από το 1422 έως το 1718, μέσα σε τρεις αιώνες, στον ελλαδικό χώρο έγιναν οκτώ πόλεμοι μεταξύ της Πύλης και της Βενετίας. Η Δυτική Αττική και η Πελοπόννησος ήτανε ένα συνεχόμενο πεδίο μάχης. Η μεγαλύτερη συμφορά όμως ήρθε το 1683, όταν η Βενετία εισέβαλε στην Πελοπόννησο από την Μεγαρίδα που την είχε πρώτιστα λεηλατήσει κατά κράτος. Έτσι, καθώς οι ενετικές δυνάμεις πολιορκούσαν και βομβάρδιζαν την Μεγαρίδα και την Αθήνα, η μοίρα της Πελοποννήσου έχει ήδη κριθεί.
(Το 1683 σχηματίσθηκε από Ευρωπαϊκές χώρες Ιερή Συμμαχία κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας προ του αισθητού πλέον κινδύνου εξάπλωσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό λαμβάνοντας πρώτη, ενεργό μέρος, η Βενετία καθώς κήρυξε τον έβδομο πόλεμο της κατά των Οθωμανών το 1683, επικεντρώνοντας την κύρια ενέργεια της στην Μεγαρίδα και την Πελοπόννησο.)
Οι πόλεις ήταν πια κατεστραμμένες, τα χωράφια εγκαταλειμμένα και το εμπόριο έχει σβήσει. Ο γενικός πληθυσμός της Αττικής και της Πελοποννήσου έπεσε από τις 300.000 στις 100.000. Από αυτούς, σχεδόν όλοι οι ρωμιοί κατέφυγαν στα ορεινά.
Με την πρόσκαιρη νίκη τους  οι ενετοί, όχι μόνο προσωρινά ανάγκασαν τους Οθωμανούς να φύγουν, αλλά κακομεταχειρίζονταν σε αφάνταστο σημείο και τους ρωμιούς. Από τη μια μεριά πίεζαν πολύ τους ορθόδοξους ιερείς και επισκόπους να αναγνωρίσουν τον Πάπα και να γίνουν καθολικοί, ενώ με διάφορα φορολογικά καταπιεστικά μέτρα άρπαζαν τα αμπέλια και χωράφια των ντόπιων ρωμιών. Από την άλλη μεριά έφεραν στην Μεγαρίδα και την Πελοπόννησο πολλούς αποίκους και μαζί πολλούς ιησουίτες, που είχαν γίνει οι σκληρότερες καταπιεστές της περιοχής.
Από τούτη την τακτική είχαν τώρα εχθρούς όχι μόνο τον απλό Ελληνικό λαό, που μισούσε τους Φράγκους και τον Πάπα για τα απάνθρωπα μέτρα που τους επέβαλαν, αλλά και τους μεγαλοκτηματίες και επισκόπους, που ανήκαν στη μερίδα, που είχε φρονήματα φιλοδυτικά.
Οι ενετοί όμως, έπεσαν και σ’ ένα άλλο μεγάλο λάθος. Πίστευαν, πως οι τούρκοι ύστερα από τις μάχες, που έχασαν στην Ελλάδα και την βόρεια Βαλκανική, δεν θα τολμούσαν να παραβιάσουν τη συνθήκη τού Κάρλοβιτς. Βγήκαν όμως, γελασμένοι.
Ο σουλτάνος Αχμέτ Β’ άρχισε αμέσως να καταστρώνει σχέδια για την εισβολή στην Αττική και την Πελοπόννησο. Καταλάβαινε, πως αν εδραιώνονταν οι ενετοί στη νότια Ελλάδα μπορούσε ο Πάπας να ενώσει πάλι τους ευρωπαίους και να οργανώσει νέα εκστρατεία μιας, που οι δυτικοί θα είχαν μεγάλη βάση για τις επιχειρήσεις τους. Με άλλα λόγια κινδύνευε η Ρούμελη. Εξάλλου, κατέχοντας την Πελοπόννησο και την Μεγαρίδα, οι ενετοί κρατούσαν το νότιο Αιγαίο. 
Χωρίς λοιπόν να το πάρουν είδηση οι ενετοί, στην Αδριανούπολη συγκεντρώθηκε 200.000 τουρκικός στρατός και στις αρχές Απριλίου 1715 ξεκίνησε για τη Θεσσαλία. Σε λίγο οι τούρκοι πέρασαν τη Θεσσαλία κι έφτασαν στη Βοιωτία. Στρατοπέδευσαν στον κάμπο της Θήβας κι εκεί κατάστρωσαν τα σχέδια της εισβολής τους στην Πελοπόννησο.
Πριν ξεκινήσουν για τον Ισθμό της Κορίνθου, έφθασαν στη Θήβα απεσταλμένοι από τους πρόκριτους τού Μοριά και τους Δερβενοχωρίτες της Μεγαρίδας δηλώνοντας, πως οι ρωμιοί όχι μόνο δεν θα πολεμήσουν μαζί με τους ενετούς, αλλά και θα δεχτούν τους τούρκους σαν ελευθερωτές. (Μ. Β. Σακελλαρίου: "Η ανακατάληψης της Πελοποννήσου υπό των τούρκων εν έτη 1715", στο περ. "Ελληνικά", τ. 9,  1936, σ. 241-260 και "Απομνημονεύματα Καν. Δεληγιάννη", στου Τσαφαρά: "Λαγκάδια", Αθήνα, 1937, σ. 281 και πέρα). Ο τούρκος στρατηγός τούς υποσχέθηκε, πως όταν πάρει την Πελοπόννησο, ο τόπος θα κυβερνιέται με δημοκρατικό σύστημα (-ραγιά ιμπαρέτ-, για τούτο άφησε και τον έλεγχο του δρόμου των Πύργων στους Μεγαρείς αλλά και στην πόλη των Μεγάρων τούρκος διοικητής –Μπέης- δεν έκατσε ποτέ). Επίσης είναι πολύ πιθανό, να τους δόθηκε γραπτή υπόσχεση. Γι’  αυτό οι Οθωμανοί δεν πείραξαν τους ρωμιούς, όταν μπήκαν στην Πελοπόννησο απ’ την Μεγαρίδα αλλά και στα κατοπινά χρόνια φέρθηκαν με σύνεση.

(Ο Μανιάτης Λιμπεράκης, που κατοικεί στη πόλη των Μεγάρων από χρόνια με όλο το ασκέρι του ενώνεται το 1691 με το Σερασκέρη Μισιρλή Ζαδέ και προτρέπει τους Έλληνες να υποταγούν, ζητά από τους Μανιάτες/Μοραΐτες/Μεγαρείς, με ελάχιστη ανταπόκριση, να τον αναγνωρίσουν ως μπέη υποσχόμενος προνόμια, ενώ με το Σερασκέρη επιχειρούν να κατακτήσουν την Πελοπόννησο, σκοντάφτουν στην Κόρινθο, αποσύρονται στα Μέγαρα, επανέρχονται το επόμενο έτος και καταλαμβάνουν την Κόρινθο, πολιορκούν την Ακροκόρινθο, καίνε το Άργος, πολιορκούν το Ναύπλιο για λίγο και αποχωρούν από την Πελοπόννησο. Πάλι στα Μέγαρα).

Οι τούρκοι στις αρχές Ιουνίου, με 110 ως 120.000 στρατό πέρασαν απ’ την οδό των πύργων στα κατεστραμμένα Μέγαρα (συναντώντας τους ελάχιστους πλέων Μεγαρείς στα Γεράνεια Όροι να ζουν σε μικρές ορεινές αποικίες και πολιόρκησαν την Κόρινθο, ενώ ο στόλος τους από 35 μεγάλα καράβια και 60 μικρά, περιπολούσε στα παράλια τού Μοριά.
Οι ενετοί, που ήταν στο κάστρο της Ακροκορίνθου, κράτησαν άμυνα μόνο τρεις βδομάδες. Όταν όμως, διατάχτηκε γενική έφοδος, αναγκάστηκαν να παραδοθούν ‘’υπό όρους’’. Την ώρα όμως, που έβγαιναν από το κάστρο, ανατινάχτηκε η μπαρουταποθήκη. Τότε, ο τούρκος στρατηγός Τοπάλ Οσμάν, χαρακτήρισε την έκρηξη, πως έγινε επίτηδες και γι’ αυτό οι ενετοί στρατιώτες σφάχτηκαν κι όσοι Φράγκοι που είχαν γίνει Μεγαρείς και Κορίνθιοι αιχμαλωτίστηκαν και πουλήθηκαν σαν δούλοι.
Από την Κόρινθο οι τούρκοι τράβηξαν για το Άργος, που παραδόθηκε αμέσως μόλις έφτασαν οι τουρκικές προφυλακές. Και από το Άργος άρχισε πορεία για το Ναύπλιο.

Πέμπτη 5 Μαΐου 2016

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΡΙΔΑΣ ΧΩΡΑΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ (με λίγα λόγια)




Ο Ναός του Αφεσίου Διός (γύρω στο 1890) ή το Ασκληπιείο κατ' άλλους αρχαιολόγους, Σήμερα κατεστραμμένα τα πάντα στο βουνό του Καβελλάρη -Γεράνεια- από κάποιους που διεκδικούσαν τον χώρο... (πηγή: Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο):



Σύμφωνα με την Γ’ ΕΠΚΑ για την περίοδο 2000-2010 διεξήχθησαν 60 σωστικές ανασκαφές σε οικόπεδα ιδιωτών και περίπου 500 στο Δημόσιο Έργο του Βιολογικού Καθαρισμού. Στις
ανασκαφές που έλαβαν χώρα κατά την κατασκευή δικτύου ακαθάρτων για την πόλη των Μεγάρων (Δεκέμβριος 2006- Φεβρουάριος 2010) ήρθε στο φως εκτός των άλλων τμήμα του
Νοτίου σκέλους του οχυρωματικού περιβόλου όπου διαμορφώνεται μνημειακή πύλη που ταυτίζεται με τις Νυμφάδες Πύλες του Παυσανία.






Kατά τον Muller, τα μνημεία των Αρχαίων Μεγάρων και η οχύρωσή τους κατά τους κλασικούς χρόνους είναι όπως εμφανίζονται στην επάνω σχηματική φωτογραφία




" Η πορεία της Μεγαρίδας χώρας μέσα στον χρόνο"

Κατά τους Φαράκλα και Σακελλαρίου, η Μεγαρίδα έχει συνολικά ένα μεσολιθικό οικισμό (σπήλαιο Ζαΐμη, ανασκαμμένο από τον αυστριακό σπηλαιολόγο Άνταλπμπερτ Μάρκοβιτς), έναν νεολιθικό, δύο πρώιμους ελληνικούς, δύο μεσοελληνικούς, τρεις υστεροελληνικούς, εφτά γεωμετρικούς, επτά αρχαϊκούς (ένας πιθανολογείται), οχτώ κλασικούς, οκτώ ελληνιστικούς (ένας πιθανολογείται) και οκτώ ρωμαϊκούς.
Η Μεγαρίδα είναι μια ορεινή περιοχή μεταξύ Κορινθίας, Βοιωτίας και Αττικής. Η αρχική της έκταση -όταν τα σύνορά της έφταναν μέχρι τον Ισθμό- ήταν 650 χλμ. ενώ από τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., όταν οι Κορίνθιοι κατέλαβαν το δυτικό της τμήμα και οι Αθηναίοι προσάρτησαν τη Σαλαμίνα (με δολιότητα του Σαλαμίνιου νομοθέτη Σόλωνα), η έκτασή της έφτασε τα 420 χλμ.. Τα δύο λιμάνια της ήταν οι Παγές (σημερινό Κάτω Αλεποχώρι) στον Κορινθιακό Κόλπο και η Νίσαια (σημερινή Πάχη όπου εκεί είναι η υποτιθέμενη θέση του τάφου του Λέλεγος) στο Σαρωνικό ενώ άλλες σημαντικές κώμες αναφέρονται: τα Αιγόσθενα (σημερινό Πόρτο Γερμενό), το Ηραίο, η Κυνόσουρα (μη ταυτοποιημένη), ο Τριποδίσκος (πιθανό σημερινό Μάζι), η Πάνορμος (σημερινή Ψάθα), ο Ρους (μη ταυτοποιημένος), η Ερένεια κ.α.
Η μισή της έκταση είναι πεδινή-ημιορεινή με εύφορο έδαφος ενώ το υπόλοιπο δυσπρόσιτο και άγονο με εκτεταμένες δασικές εκτάσεις (όρη Γεράνεια – τα οποία είναι καταφύγιο άγριας ζωής 106 τ.χμ. – και Πατέρας 44 τ.χμ.) οι οποίες καταλαμβάνουν το μισό περίπου της έκτασης του Δήμου. Tα χερσαία της όρια είναι τα Γεράνεια δυτικά, ο Κιθαιρώνας βόρεια, ο Πατέρας ανατολικά και τα Κέρατα (ή Τρικέρατος) νοτιοανατολικά, τα οποία χώριζαν το Μεγαρικό από το Ελευσινιακό πεδίο. Κατά τη Βαλαβάνη, ο ουσιαστικός ρόλος της Μεγαρίδας -εκτός των πόλεων και των οχυρωμένων οικισμών- τεκμηριώνεται από ένα ορεινό, πυκνό δίκτυο δρόμων που υποστηρίζονται και φυλάσσονται από πύργους ή οχυρωμένους οικισμούς. Κατά αυτόν τρόπο η επικοινωνία μεταξύ Βοιωτίας και Μεγαρίδας μπορούσε να γίνεται κρυφά από την Αθήνα. Ο βασικός δρόμος γνωστός ως ‘’δρόμος των πύργων’’ διερχόταν από τα οροπέδια των Βαθυχωρίων ο οποίος φρουρείται από σειρά πύργων σε επιτελικά σημεία. Αντίστοιχα, παρόμοιο πέρασμα συναντάται στα νοτιοανατολικά -γνωστό ως ‘’πέρασμα Καντήλι’’- και στα νότια συναντούμε την παραλιακή ‘’Σκιρωνία οδό’’. Κατέχει 40 χλμ. ακτογραμμής (33 χλμ. στο Σαρωνικό και 7 χλμ. στον Κορινθιακό). Οι ιδιαιτερότητες της Μεγαρίδας, μεταξύ δύο βουνών και δύο θαλασσών, εξηγούν και τη σημασία που έλαβε το εμπόριο σε σχέση με τη φτωχή αγροτική καλλιέργεια. Οι λόφοι της είναι από ασβεστόλιθο και κογχυλιάτη ενώ ο κάμπος βόρεια και νότια καλύπτεται από παχύ στρώμα εύφορου χώματος. Ισχύει και στη Μεγαρίδα η "τριλογία Μεσογειακού τοπίου" (βουνό, πεδιάδα, θάλασσα).
Η πόλη των Μεγάρων, ως πόλις-κράτος, δημιουργήθηκε (κατά τον Πλούταρχο -ΜΟΝΟ- τον 8ο αι. π.Χ. καθώς άλλοι ιστορικοί αναφέρουν πως είναι κατά πολύ αρχαιότερη) από τη συνένωση των πέντε αρχαίων κωμών που αναφέρθηκαν νωρίτερα και αποτέλεσε την κυριότερη πόλη και το πολιτικό, οικονομικό και εμπορικό κέντρο της Μεγαρίδας
Τα Μέγαρα σημείωσαν τη μεγαλύτερη ακμή τους κατά τον 8ο και τον 7ο αιώνα π.Χ. Ίδρυσαν αποικίες στη Ρόδο, τη Σικελία (τα φημισμένα "Μέγαρα Υβλαία" το 728 π.Χ. και αργότερα τον Σελινούντα) την Χαλκηδόνα το 645 π.Χ., το Βυζάντιο το 628 π.Χ., την Ηράκλεια (Ευξείνου Πόντου) το 559 π.Χ. κ.α., λόγω υπερπληθυσμού, ελευθέρου εμπορίου, έλλειψης γόνιμων εδαφών αλλά κυρίως λόγω της έντονης διαμάχης μεταξύ δημοκρατών και αριστοκρατίας.
Κατά τους κλασικούς χρόνους, ο Ισοκράτης μας πληροφορεί πως οι Μεγαρείς είχαν τα καλύτερα σπίτια στην Ελλάδα και ο Διογένης ο Κυνικός παρατηρεί πως οι Μεγαρείς τρώνε σα να πρόκειται να πεθάνουν αύριο και χτίζουν σα να μην πρόκειται να πεθάνουν ποτέ. Λέλεγες, Κάρες, Μινωίτες, Ίωνες και τέλος οι Δωριείς εγκαταστάθηκαν στις δύο Ακροπόλεις. Για το λόγο ότι από το 1100 π.Χ. ανήκε στο Δωρικό φύλο, το 560 π.Χ. εισχώρησε στην Πελοποννησιακή Συμμαχία ενώ συμμετείχε στους Περσικούς πολέμους με 20 τριήρεις. Ακόμα έχει διατυπωθεί η άποψη πως ο πληθυσμός της Μεγαρίδας κατά τους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους ήταν πολλαπλάσιος από ό,τι το 1970. Η πόλη των Μεγάρων κατά τον 4ο αι. π.Χ. σημειώνει νέα βραχυχρόνια ακμή. Είχαν ήδη κατασκευαστεί τα Μακρά τείχη (457 π.Χ. από τους Αθηναίους, μήκους 1.200μ. κατά τον Θουκυδίδη)- και η έκτασή της ήταν 140 εκταρίων όπου τα 40-50 καταλαμβάνονται από δημόσιους χώρους κι εγκαταστάσεις ενώ ο πληθυσμός ήταν 35.000 συνολικά. Ακόμα αναφέρεται σε επιγραφές η ύπαρξη ενός θεάτρου. Ονομαστά προϊόντα κατά την αρχαιότητα ήταν το αλάτι από τις αλυκές της Νισαίας και τα σκόρδα. Για τη λίπανση των άγονων εδαφών οι Μεγαρείς χρησιμοποιούσαν ένα είδος λευκού χώματος (λευκάργιλος). Κύρια απασχόληση η κτηνοτροφία (εξαγόταν χοιρινό κρέας στην Αθήνα) και η γνωστότερη βιοτεχνική δραστηριότητα η εριουργία και η παραγωγή μάλλινων ενδυμάτων (Μπαζιωτοπούλου – Βαλαβάνη 2008).
Διάσημοι Μεγαρείς κατά την αρχαιότητα υπήρξαν ο ποιητής Θέογνις, ο φιλόσοφος Ευκλείδης, η Μαθηματικός φιλόσοφος Νικαρέτη, ο μηχανικός Ευπαλίνος, ο φιλόσοφος Στίλπων, ο πατέρας της κωμωδίας Σουσαρίων από τον Τριποδίσκο κ.α.
Το 307 π.Χ., ο Δημήτριος ο Πολιορκητής απελευθερώνει τα Μέγαρα από τον Κάσσανδρο και μετά από την ημερομηνία αυτή παύει η σημασία της. Κατά τη ρωμαϊκή εποχή ήταν σε πλήρη αφάνεια παρά τις προσπάθειες του Αδριανού το 2ο αιω. μ.Χ., το 267 μ.Χ. εισβάλουν οι Ερούλοι ενώ το 395 μ.Χ. καταστρέφονται από τους Βησιγότθους του Αλάριχου. Στους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους μαθαίνουμε πως τα Μέγαρα ήταν ένα "άθλιο χωριό με λίγες καλύβες", όπως και οι άλλες μεγάλες πόλεις της Αττικής (όμως λειτουργούσε σαν Μητρόπολη) ενώ κατά το Μεσαίωνα έγιναν σλαβικές και φραγκικές επιδρομές κατά τα τέλη του 9ου αιω. μ.Χ. ιδρύθηκαν πολλές Εκκλησίες και Μονές.

Το 14ο αιώνα αποτελούν το δυτικό άκρο του Φραγκικού Δουκάτου το 1456 καταλαμβάνονται κι αυτά από τους Οθωμανούς, ενώ τo 1683 τα Μέγαρα καταστρέφονται από τους Ενετούς. Το 1818 οι Μεγαρίτες χτίζουν το τείχος της Αγ. Τριάδας και το 1822 αντιμετωπίζουν τη στρατιά του Δράμαλη στα Γεράνεια Όρη. Τα Μέγαρα καταστράφηκαν ολοσχερώς κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Μετά την απελευθέρωση, ο Ι. Κωλέττης είχε προτείνει τα Μέγαρα για πρωτεύουσα ( καθώς υπήρξε για τέσσερις μήνες πρωτεύουσα της κυβέρνησης των συνταγματικών – από Δεκ. 1831 έως Απρ. 1832) αλλά τελικά προτιμήθηκε η Αθήνα λόγω της μεγαλύτερης απόστασής της από τη θάλασσα. Το 1835 η επαρχία Μεγαρίδος συμπεριελάμβανε εκτός του Δ. Μεγαρέων και τη Σαλαμίνα, την Ελευσίνα και την Ειδυλλία. Το 1835 ολοκληρώθηκε και το πολεοδομικό σχέδιο της πόλης από τον Schaubert ενώ το 1839 σχεδιάστηκε και ο δρόμος που ένωνε τα Μέγαρα με την Ελευσίνα. Το 1922 εγκαθίστανται πρόσφυγες από τη Μ. Ασία στην περιοχή Μελί νοτίως του ρέματος Μαυρατζά.