Σάββατο 31 Αυγούστου 2013

Η ΤΑΠΗΤΟΥΡΓΙΑ ΣΤΑ ΜΕΓΑΡΑ



Ένα σημαντικό αλλά άγνωστο κομμάτι της πρώιμης ελληνικής βιομηχανίας και ειδικότερα της ταπητουργίας, αναπτύχθηκε στα Μέγαρα από τους αδελφούς Βάτο και Χάττο Βαϊανοί, με περίπου 60 αργαλειούς και απασχολούσαν γύρω στις 80 εργάτριες.  Καθώς οι Μεγαρίτισσες ήταν έμπειρες υφάντριες που ύφαιναν στους παραδοσιακούς αργαλειούς μοναδικά χαλιά διαχρονικής αξίας. Τα χαλιά που υφαίνονταν στη ταπητουργία Μεγάρων, ήταν ονομαστά και κοσμούσαν όλα σχεδόν τα αρχοντόσπιτα. Και η Μεγαρική ταπητουργία άρχισε να φημίζεται για τα χαλιά -αριστουργήματα, που φιλοτεχνούνταν στους αργαλειούς της.
Έτσι, στις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα (1914), οι αδελφοί Βαϊανοί δημιούργησαν το δεύτερο ταπητουργικό εργοστάσιο της Ελλάδας, ‘’Ανατολικών και Μεγαρικών ταπήτων’’ στα Μέγαρα. Ο κυριότερος αγοραστής της παραγωγής των χαλιών αυτών υπήρξε η Ευρώπη (Παρίσι, Βιέννη, Λονδίνο). Διότι τα ‘’τούρκικα’’ χαλιά ήταν ένα από τα δύο - τρία εξαγώγιμα προϊόντα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Την λεπτή όμως αυτή τέχνη κρατούσαν στα χέρια τους Έλληνες και Αρμένιοι, γιατί οι Τούρκοι ήταν ανίκανοι να επιδοθούν σε τέχνη που απαιτούσε επιδεξιότητα και υπομονή, όπως  αναφέρει ο Morgentau. Ενώ οι τιμές των χαλιών ήταν: 600 δρχ. το τ.μ για τα Ουσάκ, 650 δρχ. για τα Γιάρδες, 750 δρχ. τα Σπάρτα, 1200 δρχ. τα Περσικά, 2.000-2500 δρχ. για άλλες εξαιρετικές ποιότητες όπως ήταν τα πολυμορφικά σχέδια των μεγαρικών χαλιών.
Μετά όμως από την Μικρασιατική καταστροφή (1922), η βιομηχανία της ταπητουργίας μεταφέρεται όλη στην Νέα Ιωνία της Αττικής και οι Αφοι Βαϊανοί, από τα Μέγαρα μεταφέρουν εκεί το εργοστάσιο τους.
Ήδη στην περιοχή της Νέας Ιωνίας το 1926 υπήρχαν 80-100 εργοστάσια εφοδιασμένα με πάνω από 3000 αργαλειούς που παρήγαγαν 300.000 τεμ. το χρόνο, αξίας 2 1/2 εκατ. δολαρίων.
Το 1924 η Ελληνική Εριουργία συμπράττει στην ανώνυμη εταιρεία «Ελληνική Ταπητουργία Α.Ε.» του Ι. Φουστάνου, που υπήρξε συνεχιστής της πρώτης ταπητουργικής προσπάθειας του Ραϋμόνδου Δούγκαν, από το 1912. Το εργοστάσιο της εταιρείας, με σύγχρονες προδιαγραφές, εγκαταστάθηκε σε  ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά οικόπεδα της Ν. Ιωνίας στο σημερινό οικοδομικό τετράγωνο 150. Η δεύτερη μεγάλη  επιχείρηση  υπήρξε η «Ανατολική Ταπητουργία,» που  εγκαταστάθηκε στο γειτονικό οικόπεδο της Ελληνικής Ταπητουργίας   και μαζί με την «Ελληνική Ταπητουργία» θεωρούνται συνώνυμες της ιστορίας του χαλιού στην Ελλάδα. Οι ιδρυτές της ,αδελφοί Βάτος και Χάττος Βαϊανοί, ήταν από τους πρώτους που ίδρυσαν μετά τον Δούγκαν ταπητουργικό εργοστάσιο ανατολικών ταπήτων, το 1914, στα Μέγαρα και όπως αναφέρει ο Ν. Μικέλης (το 1922) «μέχρι δε σήμερον είναι οι μόνοι σχεδόν συστηματοποιήσαντες και οδηγήσαντες εις βιομηχανικήν οδόν το είδος τούτον της χειροτεχνίας.»
Έτσι η Ταπητουργία το 1927 θεωρήθηκε εθνική Βιομηχανία εξ’ αιτίας της ανάπτυξης που είχε πάρει.


Πηγή στοιχείων:  http://www.viokliron.gr/