Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2016

ΕΞΥΜΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΜΕΓΑΡΑ ( Προσωπικότητες της Δυτικής Αττικής στην Αρχαιότητα)




Η πόλις των Μεγάρων τα κλασικά χρόνια


Προσωπικότητες της Δυτικής Αττικής στην Αρχαιότητα. 
Η ιστορική λάμψη της Δυτικής Αττικής σχετίζεται με τα Μέγαρα. Σπουδαίοι καλλιτέχνες, άνθρωποι των γραμμάτων και φιλόσοφοι λάμπρυναν με τις επιδόσεις τους την πόλη των Μεγάρων και της χάρισαν μια τιμητική θέση ανάμεσα στις ένδοξες πόλεις του αρχαίου πολιτισμού.
Τα Μέγαρα επέδειξαν πολιτισμό και κόσμησαν την ιστορία με την προσφορά σημαντικών προσωπικοτήτων σε όλους τους τομείς των πολιτιστικών επιδόσεων και σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Μια εξέχουσα μορφή για τα Μέγαρα είναι η μορφή του Θεόγνιδος.
Ο Θέογνις ανήκει στην αριστοκρατική τάξη των Μεγάρων και παρακολουθεί την αποδυνάμωση και την πτώση της κοινωνίας των ευγενών. Εξορίζεται στην Σικελία και αργότερα επανέρχεται στα Μέγαρα. Έχουν διασωθεί 1400 περίπου στίχοι σε ελεγειακό μέτρο, δίστιχα ή μικρές ελεγείες που δεν ξεπερνούν τους δώδεκα στίχους. Μεγάλη πολιτιστική άνθιση σημειώνεται μεταξύ του 7ου και 5ου αιώνα. Κατά την περίοδο αυτή αναδεικνύεται προστάτης των τεχνών και του πολιτισμού ο άρχων Θεαγένης (630-600π.Χ.) και κατά τα έτη 460-380π.Χ. έζησε και έδρασε ο αγαλματοποιός Θεόκοσμος. Δικό του έργο είναι το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία που φιλοτεχνήθηκε για το ιερό του Δία στα Μέγαρα με καταπληκτική ομοιότητα με το άγαλμα του Φειδία στην Ολυμπία. Πάνω από την κεφαλή του Δία φιλοτεχνήθηκαν οι Μοίρες και οι Ώρες. Εντυπωσιακός φαίνεται ο συνδυασμός χρυσού, ελεφαντοστού, πλαστικού και πηλού για την κατασκευή του. Ως έργα του φέρονται επίσης και η παράσταση του ένθρονου Δία στην όψη του μεγαρικού νομίσματος και το άγαλμα του Έρμωνος, κυβερνήτη της ναυαρχίδας του Λυσάνδρου, το οποίο 12 φιλοτεχνήθηκε μετά το 405 π.Χ.  και αποτελούσε μέρος της αφιερωτικής προσφοράς των Σπαρτιατών στο ιερό των Δελφών για την νίκη τους στους Αιγός ποταμούς. Γιος του Θεόκοσμου είναι ο επίσης αγαλματοποιός Καλλικλής ο Μεγαρεύς (440-370 π.Χ.), του οποίου η καλλιτεχνική δραστηριότητα συμπίπτει με τις τελευταίες δεκαετίες του 5ου αιώνα π.Χ. Σε αυτόν αποδίδονται δύο αγάλματα Ολυμπιονικών, του Διαγόρα του Ρόδιου, νικητή στην πυγμαχία το 464π.Χ. και του Γνάθωνα, νικητή στην πυγμαχία των εφήβων 440-420π.Χ.
Από τον Πλίνιο, τον ιστορικό, αποδίδονται σε αυτόν και αγάλματα διαφόρων φιλοσόφων . Γιος επίσης του Ναυστρόφου του Μεγαρέως, ο Ευπαλίνος ο Μεγαρεύς φέρεται κατά τον Ηρόδοτο δημιουργός της σήραγγας του υδραγωγείου της Σάμου του "αμφιστόμου ορύγματος", ευρήματα του οποίου ανακαλύφθηκαν και μελετήθηκαν κατά το 1882. Το έργο αυτό χρονολογείται στα 550 π.Χ. επί τυραννίας του Πολυκράτη. Η κατασκευή του διήρκεσε δέκα χρόνια και χρησιμοποιήθηκαν για αυτή λέσβιοι αιχμάλωτοι. Εγγονός του Θεόκοσμου και γιος του Καλλικράτη φέρεται ο γλύπτης Απελλάς ο Μεγαρεύς. Έργο του ήταν αφιερωμένο στο ιερό της Ολυμπίας. Πρόκειται για το τιμητικό τέθριππο της Κυνίσκας, αδερφής του Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησιλάου και νικήτριας στην αρματοδρομία με τέθριππο, που ανάγεται στον 4ο αιώνα π.Χ. Έργο του επίσης θεωρείται η απεικόνιση των αλόγων της Κυνίσκας. Τα έργα αυτά καθίστανται ιδιαιτέρως σημαντικά γιατί η αρματοδρομία, ένα κατεξοχήν ανδρικό άθλημα, επιτρέπει στις Ολυμπιάδες τη συμμετοχή και των γυναικών. Στο Διογένη τον Λαέρτιο αναφέρεται ο Αρτεμίδωρος ο Διαλεκτικός ή φιλόσοφος της Μεγαρικής Σχολής και  γραφέας συγγράμματος, που καταφέρεται εναντίον του Χρυσίππου . Ο Διευχίδας ο Μεγαρεύς, είναι συγγραφέας του τετάρτου αιώνα π.Χ. των Μεγαρικών, τα οποία αρχίζουν με τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα. Πρόκειται για την ιστορία των Μεγάρων, η οποία αποτελείται από πέντε βιβλία, με έντονο αντιαττικό πνεύμα. Η ιστορία αυτή εγράφη κατά το 380π.Χ. 4 και δεν σώθηκε. Λίγο αργότερα από τον Διευχίδα έζησε κατά τον Πλούταρχο ο ιστορικός συγγραφεύς Ηρέας ή Ηραγόρας . Προσπάθησε να συγκεντρώσει τα σωζόμενα έργα των Μεγαρικών και εξέδωσε τα "Μεγαρικά". Το έργο αυτό χάθηκε και ελάχιστα αποσπάσματα σώζονται σε διάφορους σχολιαστές. Οι φιλόσοφοι της Μεγαρικής Σχολής ονομάστηκαν Μεγαρικοί. Πληροφορίες για τη Μεγαρική Σχολή αντλούμε από το λεξικό του Σουίδα και από κάποιο φιλόσοφο εκ Μεσσήνης, τον Αριστοκλή. Από την ιστορία του Αριστοκλή για την Μεγαρική και άλλες φιλοσοφικές σχολές μας διέσωσε αρκετά αποσπάσματα ο επίσκοπος Καισαρείας και ιστορικός Ευσέβειος στο έργο του "Ευαγγελική Προπαρασκευή". Ένας από τους παλαιότερους μαθητές του Σωκράτη ήταν ο Ευκλείδης (440-370π.Χ.). Ο Διογένης ο Λαέρτιος αναφέρει ότι ο Ευκλείδης μετά το απαγορευτικό μεγαρικό ψήφισμα του έτους 432-431 π.Χ. που απαγόρευε στους Μεγαρείς να εισέρχονται στην Αθήνα, εισήρχετο νύχτα στην Αθήνα ενδεδυμένος ως γυνή και έτσι συναντούσε τον Σωκράτη. Ο Ευκλείδης, μελετητής της διαλεκτικής και γνώστης της Ελεατικής Σχολής, ίδρυσε τη σχολή του στα Μέγαρα, όπου συνδύαζε τις αρχές της ελεατικής φιλοσοφίας με την σωκρατική φιλοσοφία. Για την ευκλείδια φιλοσοφία ύψιστο αγαθό είναι το αγαθό με το οποίο Θεοί, Νους, Σοφία ταυτίζονται, ενώ ανύπαρκτο είναι το κακό. Στη Μεγαρική Σχολή ανήκε και ο εκ Μιλήτου καταγόμενος φιλόσοφος Ευβουλίδης (400-325π.Χ), ο οποίος διεδέχθη τον Ευκλείδη. Με την επιρροή του η φιλοσοφία της Μεγαρικής Σχολής διαμορφώθηκε σε μία εριστική φιλοσοφία, η οποία ετοίμαζε διάφορα επιχειρήματα για να ανασκευάσουν κάποια άποψη με την επαναφορά στο παράλογο. Τέταρτος στη διαδοχή εκ των αρχηγών της Σχολής ήταν ο Διόδωρος ο Κρόνος (300 π.Χ.), ο οποίος καταγόταν από την Ιασό στην Μ.Ασία. Κατά τον Κικέρωνα ο Διόδωρος ανέπτυξε πλήρως την φιλοσοφία των Μεγαρικών. Δική του είναι η άποψη ότι ο χώρος είναι αδιαίρετος και ότι η κίνηση μέσα σε αυτόν είναι αδύνατη. Καταγόμενος επίσης εκ Μεγάρων και γιος του Ευκλείδη ή του Θρασύμαχου του εκ της Κορίνθου είναι ο Στίλπων (380-300).
Ιδιαιτέρως ενθάρρυνε τη σχολή και τη φήμη της και υπήρξε εκείνος εκ του οποίου διδάχθηκε την διαλεκτική ο Ελεάτης φιλόσοφος Ζήνων. Στον Διογένη το Λαέρτιο αναφέρονται ως διάλογοι του Στίλπωνα οι εξής διάλογοι: Μόσχος, Αρίστιππος, Καλλίας, Πτολεμαίος, Χαιρεκράτης, Μητροκλής, Αναξιμένης, Επιγένης, προς την εαυτού θυγατέρα και Αριστοτέλης. Κανένας από τους 20 διαλόγους του δεν διασώθηκε. Κατά τον Στίλπωνα ο άνθρωπος οφείλει να νικά το κακό και να μην επηρεάζεται από αυτό. Ο Κλεινόμαχος (4ος αιώνας π.Χ.) καταγόταν από την πόλη της Βοιωτίας Θούριον και ήταν ο πρώτος ο οποίος συνέθεσε ειδικές πραγματείες για τις θεμελιώδεις αρχές της διαλεκτικής, με τίτλο Περί Αξιωμάτων και Κατηγορημάτων. Μαθητής του αναφέρεται ο Βρύσων. Στον 3ο αιώνα έζησε επίσης ο Αρτεμίδωρος. Επίσης τον 4ο αιώνα και μαθητής του Σωκράτη σημειώνεται ο μεγαρικός Τεργίων. Στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. σύγχρονος του στωικού φιλόσοφου Ζήνωνα ήταν ο μεγαρικός και διαλεκτικός φιλόσοφος Αλεξίνος. Η απόπειρά του να ιδρύσει στην Ολυμπία της Ηλείας φιλοσοφική ολυμπιακή σχολή απέτυχε. Από τον Κικέρωνα πληροφορούμεθα ότι ο Αλεξίνος είχε ενασχοληθεί με θέματα της σοφιστικής. Πέθανε από ένα τραυματισμό, καθώς κολυμπούσε στον Αλφειό Ποταμό. Στην ώριμη κλασσική γλυπτική του μισού του 5 ου αιώνα π.Χ. ανήκει μια μορφή της Δυτικής Αττικής που καταγόταν από τις Ελευθερές. Πρόκειται για το διάσημο γλύπτη της αρχαιότητας, Μύρωνα. Ήταν σύγχρονος του Φειδία. Το γνωστότερο έργο του είναι ο Δισκοβόλος, που σώζεται σε αντίγραφα. Φαίνεται, επίσης, ότι ανήκε στην ομάδα που εργάστηκε στα αρχιτεκτονικά έργα του Παρθενώνα, από τα οποία έργο του θεωρείται η μετόπη με παράσταση Κενταυρομαχίας στην νότια πλευρά του Παρθενώνα. Δικό του έργο του θε ρείται και το σύνταγμα Αθηνάς και Μαρσύα, που ήταν στημένο στην Ακρόπολη της Αθήνας.

Πηγές:
συγ- 1. ΠαυσΧ,9,7 κ.ε. 2. Plinius, Historia Natarallis, xxxiv.8.s.l9. 13
 Diog. Lae, VitaeII ,112. 17. Ciceron, Academicae Quaestiones, II.24. 18. Diog. Lae,Vitae,II,110. 19. Κοκκόρου - Αλευρά Γ., Η τέχνη της Αρχαίας Ελλάδας. Σύντομη Ιστορία.( 1050-50 π.Χ.), Αθήνα, 1990.
3. Diogenes Laertios IX53, Zeller Philos. Grieche II, A4 , 250 3. 4. Karl Muller, Fragmenta Historicorum Grecorum, bid.IV. 338-390. 5. Πλούταρχος, Σόλων 10. 6. Karl Muller, Fragmenta Historicorum Grecorum, bid.IV. 7. Suidas, Lexicon, s.v. 8. xiv. 17-18. 14 1
Diog. Lae Vittae ii, 106 10.Cicer., Academia, Π.24,47 11. Diog. Lae, VII, 191 12.Suidas, Lexicon, s.v, Στίλπων 13.Diog.Vittae ii, 115 14.Βίοι φιλοσόφων Β-12, Στίλπων 15.Diog. Lae, Vitae,II,114 15



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου