Τριποδίσκοι, Νίσσα, Μέγαρα (7ον).

‘’…Ούτος (ο Μίνωας) πρώτος των Ελλήνων ναυτικήν δύναμιν αξιόλογον συστησάμενος εθαλασσοκράτησε…’’(Διόδωρος βίβλος IV, 60,3). Πηγή εικόνας:http://kriti-leventogenna.blogspot.gr/2010/12/blog-post_2020.html

Ένας από τους πανάρχαιους Ελληνικούς μύθους, για τον Μεγαρέα, τον βασιλιά των Μεγάρων. Αναφέρει ότι είχε παντρευτεί την θυγατέρα του βασιλιά Νίσου, την Ιφινόη και τον διαδέχτηκε στο θρόνο μετά τον θάνατό του από τον Μίνωα.  Με τη σειρά του ο Μεγαρέας, όταν ο Αλκάθους κατόρθωσε να σκοτώσει τον Κιθαιρώνειο Λέοντα, του έδωσε ως βραβείο τη δική του κόρη, την Ευαίχμη και τον Μεγαρικό θρόνο. Ο Αλκάθοος με την Ευαίχνη έκαναν πέντε παιδιά όπου τα τρία, για διαφόρους λόγους χάθηκαν νωρίς από τη ζωή, ενώ οι δύο κόρες τους, η Αυτομέδουσα και η Περίβοια έζησαν, παντρεύτηκαν και γέννησαν ήρωες της Ελληνικής μυθολογίας.

Τούτο το σύμπλεγμα των μύθων καθώς γίνεται ο συνδετικός κρίκος για την έκβαση πολλών άλλων μυθολογικών παραδόσεων (όπως του Βαλερεφόντη και του Ιόλαου), της Ελλάδας. Είναι πολύ πιθανόν να εκτυλίσσετε στους τελευταίους αιώνες της Μινωικής περιόδου, γύρω στα 1650 π.Χ. - 1350 π.Χ. Διότι γνωρίζουμε πως το βασίλειο του Μίνωα περιελάμβανε ολόκληρη την Κρήτη, που είχε εκατό πόλεις, και τις Κυκλάδες, που λέγονταν Μινωίδες. Ακόμη γνωρίζουμε ότι ο εκστράτευσε κατά της Αττικής (1). Καθώς θέλει ο μύθος, οι Αθηναίοι είχαν σκοτώσει τον γιου του, Ανδρόγεω, επειδή είχε νικήσει σε όλα τα αθλήματα των Παναθηναίων αγωνισμάτων, προκαλώντας έτσι το φθόνο των Αθηναίων. Και ο Μίνωας ήθελε να εκδικηθεί την Αθήνα. Πρώτα όμως εκστράτευσε κατά των Μεγάρων γιατί εκεί βασίλευε ο Νίσος, ο αδελφός του βασιλιά της Αθήνας, Αιγέα. Και όπως αναφέρει πάλι ο μύθος του Πανδίων (που βασίλεψε, διωγμένος από την Αθήνα, στα Μέγαρα), οι τέσσερις γιοι του μοίρασαν την ενιαία πλέον περιοχή της Αττικής σε τέσσερα ομόσπονδα βασίλεια(2). Έτσι ήταν φυσικό ο Μίνωας να επιτεθεί αρχικά, σε κάποια συνοριακή πόλη (της τότε "συνομοσπονδίας" των Πανδιονίδων, όπως ήταν εκείνη την εποχή, αιτία του Νίσου, που είχαν εισχωρήσει και τα Μέγαρα).        

Συνεχίζεται...

Σμειώσεις:

1. Λογικά, και με αυτή την ιστορική άποψη συμπλέουν οι αναφορές των σύγχρονων ιστορικών.  Οι Κρήτες (Μινωίτες), θέλησαν να καταλάβουν τα εδάφη της στεριανής Ελλάδας, εφ όσων κυριαρχούσαν στα περισσότερα νησιά του νότιου Αιγαίου. Έτσι επέλεξαν να επιτεθούν αρχικώς στη Νισαία, το επίνειο της Νίσα (όπου,Νίσα, τότε λεγόντουσαν τα Μέγαρα). Ετούτη η στρατηγική, τους έφερνε σαφέστατα ένα βήμα πιο κοντά στον στόχο τους. Μάλιστα, η Μεγαρική μυθολογική παράδοση αναφέρει ότι για πολύ καιρό ο στρατός του Μίνωα κατέλαβε και στρατοπεδεύεσαι σε ένα νησάκι (όπου ονομάσθηκε Μινώα προς ανάμνηση του γεγονότος) στα παράλια των Μεγάρων και εφορμούσε κατά της Μεγαρίδας. Από αυτούς τους μύθους μαθαίνουμε πως ο Νίσος είχε στο κρανίο του μία τρίχα πορφυρού χρώματος που τον έκανε άτρωτο και η οποία ήταν συνδεδεμένη με τη ζωή του. Η κόρη του Σκύλλα όμως ερωτεύτηκε το Μίνωα και έτσι έκοψε την τρίχα. Το αποτέλεσμα ήταν ο Νίσος να πεθάνει και τα Μέγαρα να καταληφθούν. Ο Απολλόδωρος αναφέρει ότι αυτός ο Νίσος ήταν ο γιός του Πανδίων, κάτι όμως που δεν συνάδει με την υπόλοιπη μυθολογική παράδοση της Ελλάδας. Οι Πλούταρχος και Παυσανίας, αναφέρουν ότι ο Μεγαρέας από την Όγχηστο, που ήταν παντρεμένος με την κόρη του Νίσου, την Ιφηνόη, ήρθε με βοιωτικό στρατό να βοηθήσει τον Νίσο ενάντια στη πολιορκία του Μίνωα και ότι ο Νίσος σκοτώθηκε σε μια από αυτές τις μάχες. Οπότε κατά τον μύθο, ο Μεγαρέας αναλαμβάνει την εξουσία των Μεγάρων κάτω από την Μινωική πλέον κατοχή των Μεγάρων. Και αυτό συμπεραίνεται διότι ο επόμενος βασιλιάς των Μεγάρων που ήταν ο Αλκάθοος (γαμπρός του Μεγαρέα, αφού είχε παντρευτεί την κόρη του Μεγαρέα, την Ευχαίμη και τον είχε διαδεχτεί στο Μεγαρικό θρόνο), έστειλε την θυγατέρα του την Περίβοια μαζί με τον Θησέα.  Ως την εκπλήρωση της ποινής των Αθηναίων που είχαν σκοτώσει τον γιό του Μίνωα και που όριζε κάθε εννιά χρόνια εφτά νέοι Αθηναίοι και εφτά νέες Αθηναίες να στέλνονται στην Κρήτη για  να κατασπαράζονται από τον Μινώταυρο.  

Ο άλλος μύθος των Απολλόδωρου, Παυσανία και κατόπιν στο ποίημα του Οβίδιου η ‘’Κείρης’’, αναλώνονται στην ιστορία της πολιορκίας των Μεγάρων από το Μίνωα. Δηλαδή, ότι η Σκύλλα (κόρη του Νίσου), κόβει τη χρυσή τρίχα (τη δύναμη της αθανασίας και της ανδριότητας του πατέρα της) όπου την προσφέρει σαν ένδειξη αγάπης στο Μίνωα. Ο Μίνωας με αποτροπιασμό συλλαμβάνει και τιμωρεί την κόρη του Νίσου για την προδοσία της. Και δένει την Σκύλλα στην πρύμνη του πλοίου του, ώστε την άφησε να σέρνεται επάνω στα κύματα. 

Είναι, λοιπόν πολύ πιθανόν, αυτός ο μύθος να ιστορεί για έναν διαφορετικό και  συνονόματο Νίσο (του βασιλιά των Μεγάρων), με την κόρη του Σκύλλα. Οι οποίοι να ήταν απόγονοι, από την γενιά του Νίσου, του γιού του Πάμφυλου, του ιδρυτή της πολίχνης Νισαίας και που ήταν το επίνειο των Μεγάρων.   

2. Tον Πανδίονα τον έδιωξαν από τον θρόνο της Αθήνας οι Μητιονίδες όπου κατέφυγε στα Μέγαρα. Εκεί πήρε ως σύζυγό του την Πυλία, θυγατέρα του εκεί βασιλέα Πύλαντα, τον οποίο και διαδέχτηκε. Παιδιά αυτού του Πανδίονα ήταν: οι Λύκος, Νίσος, Πάλλαντας και ο Αιγέας, ο πατέρας του ήρωα Θησέα. Τα παιδιά του Πανδίων διώχνοντας τους Μητιονίδες επανακατέλαβαν την εξουσία στην Αθήνα. Αυτό φαίνεται να συνέβη μετά τον θάνατο του Πανδίονα, καθώς το ηρώο και ο τάφος του υπήρχαν στα Μέγαρα.

Πηγές:

Απολλόδωρος, Γ΄. 15,8. 

Παυσανίας Α’ 43, 4

Παυσανίας. ‘’ΑΤΤΙΚΑ’’.

Ηρόδοτος.  Ιστορίαι 2, 145

Άννα Ραμού – Χαψιάδη. ‘’Από τη Φυλετική κοινωνία στην Πολιτική’’.  1982

Οβίδιος ‘’Μεταμορφώσεις’’

Ζαν Ρισπέν, «Ελληνική μυθολογία», τόμος Β', εκδόσεις Δαρεμάς.

Simpson, R. H., (1982), Mycenaean Greece, Park Ridge, NJ: Noyes Press

Reynold Higgins, Minoan and Mycenaen Art , Thames & Hudson, London 1997, ISBN 978-0-500-20303-3

Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969