ΟΙ ΔΙΔΑΧΕΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ (Μέρος 9ον )

Στην αρχαία Δυτική φιλοσοφία παρατηρούμε την Φιλοσοφία σαν εκπαίδευση, δηλαδή επιστήμη, αλλά παράλληλα και σαν τρόπο ζωής. Συνήθως τονιζόταν το ένα από τα δύο, ανάλογα με τις προκλήσεις της εποχής και της ανταπόκρισής τους  σε αυτές.

Έτσι αναπτύχθηκε μια διδασκαλία με επιστημονικό και εκπαιδευτικό τρόπο που διδασκόταν μέσα σε ειδικούς χώρους στοχεύοντας στην αλήθεια, καθώς από την άλλη αναπτυσσόταν και ένας τρόπος ζωής που στόχευε στο ύπατο νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης  (ευδαιμονία) του ανθρώπου. 

Στη Μεγαρική Σχολή συναντούμε ένα ‘’υπερβατικό’’ συνδυασμό της ηθικής φιλοσοφίας του Σωκράτη με την οντολογία της ελεατικής Σχολής και των μαθηματικών καθώς οδηγήθηκαν έως εκεί, μέσω της διαλεχτικής.  Δηλαδή, της τέχνης να φτάνει κανείς στην αλήθεια ξαναφανερώνοντας τις αντιθέσεις στις κρίσεις του αντιπάλου και ξεπερνώντας τις αντιθέσεις αυτές με την λογική. Σαν παράδειγμα, ας δούμε πως αντέκρουσαν τις αριστοτελικές θεωρίες, όχι βεβαίως για να τις απορρίψουν, μα για να παρουσιάσουν για πρώτη φορά, την αντίθετη πλευρά (κυρίως στα θεωρήματα του Αριστοτέλη περί δυνάμεως και ενέργειας) και πιθανόν να ήταν οι μόνοι που τόλμησαν ετούτο, μιας και είχαν το απαιτούμενο φιλοσοφικό ανάστημα.

Η σημασία των φιλοσοφικών συλλογισμών της Μεγαρικής Σχολής είναι τόσο σημαντική, με αποτέλεσμα αρκετοί μεταγενέστεροι να την αντιγράψουν και να την παρουσιάσουν σαν δική τους π.χ.: όπως είδαμε στους προηγούμενους αιώνες (19^ον μ.Χ. -20^ον αιν. μ.Χ) , τη ‘’Naturdialektik’’ (Διαλεκτική της φύσης) το έργο του Έγκελς(1).

 Αυτή λοιπόν η αμφισβήτηση της αρχής της ταυτότητας ‘’α=α’’(2) από του φιλοσόφους της Μεγαρικής Σχολής καθώς αποδείκνυαν πώς οτιδήποτε μπορεί να είναι τόσο αληθές , όσο και ψευδές, αποτελεί μια προέκταση με μαθηματικές (φυσικές) αλλά και υπερβατικές (μεταφυσικές) δομές. Διότι το ίδιο πράγμα μπορεί να είναι αλήθεια, τόσο λογικά (=α), όσο μπορεί να είναι και ψέμα (=α), παρουσιαζόμενο κάτω από μία επίφαση αληθοφάνειας.  Γιατί γίνεται φανερό πως τα πάντα είναι σχετικά, αναλόγως βέβαια από την βάση με την οποία ξεκινά κάποιος ώστε να αντιμετωπίσει το εκάστοτε ζήτημα.     

Σημειώσεις:

1^η. Η Naturdialektik αποτελείται από σειρά σημειώσεων του Έγκελς που έγραψε την περίοδο 1873-1883, επεξεργαζόμενος τους Χέγκελ – Φόϋρμπαχ, πάνω στη φιλοσοφία των γενικών νόμων κατά την εξέλιξη της ανθρώπινης φύσης, κοινωνίας και της νόησης. Η Naturdialektik δημοσιεύτηκε το 1925, στη τότε Σοβιετική Ένωση.

Έτσι, συναντούμε ακριβώς την Αρχή της διαλεκτικής των Μεγαρικών, στη κοσμοθεωρία του κουμμουνισμού και, μάλιστα να βρίσκεται εκεί σαν ‘’διαλεκτικός υλισμός’’. Τούτη η Μεγαρική φιλοσοφική επανατύπωση (από τον Έγκελς και τον Μαρξ) ως ‘’διαλεκτικός υλισμός’’, υπήρξε μια επιπλέον κατάχτηση της σύγχρονης σκέψης αφού υπόδειξε στο προλεταριάτο τη διέξοδο από την "πνευματική σκλαβιά" όπου υπήρξαν οι καταπιεζόμενες τάξεις. Καθώς αυτή η Αρχή αποτέλεσε τη θεωρητική προπαρασκευή για το μπολσεβίκικο κόμμα, την αντίθεση (σαν λαϊκή επανάσταση) σε μορφή αποφασιστικής πάλης με την πλουτοκρατία και  αργότερα με τους ρεβιζιονιστές (αναθεωρητές).    

2^η. Το σώμα μιας ιδέας, για την κλασική φιλοσοφία και ιδιαίτερα για τα αριστοτελικά θεωρήματα κάνει μία μόνο κίνηση, αυτή που του επιβάλλουν οι δυνάμεις, οι αρχικές συνθήκες και η μάζα του.

Η εξίσωση κίνησης που περιγράφει αυτή τη μία κίνηση όμως, μπορεί κάλλιστα, να εξισωθεί, για τους Μεγαρικούς, ως επαλληλία και άλλων εξισώσεων κίνησης, αλλά όχι κινήσεων.Διότι το Όν έχει τα χαρακτηριστικά της Ολότητας και της Ακινησίας. Από το γεγονός αυτό προκύπτει η άρνηση της κίνησης και η απόρριψη των δεδομένων της αίσθησης, καθώς και η απόδειξη του αδιανόητου της έννοιας του "δυνατού" και του αδυνάτου των κρίσεων, όπου το υποκείμενο είναι διαφορετικό του κατηγορουμένου.