ΟΙ ΔΙΔΑΧΕΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ (Μέρος 4ον)

                                                                                  Ο Σωκράτης στη φυλακή.

                                                           Πηγή εικόνας: hehumanual.wordpress.com/λογικη/

Η Λογική των Μεγαρικών και που επιρέασαν σε βάθος τους Στωικούς αφορά σε επιχειρήματα διαλεκτικού χαρακτήρα αυτός σαφέστατα ήταν και ο λόγος που η Μεγαρική σχολή αναφερόταν και ως "διαλεκτική". Δηλαδή, ενώ το έργο των Περιπατητικών αφορούσε στη λογική κατηγορημάτων, εκείνο των Μεγαρικών αναφέρεται στη λογική προτάσεων. Όταν λέμε "λογική κατηγορημάτων" εννοούμε τη μελέτη των λογικών σχέσεων μεταξύ προτάσεων με έμφαση στην εσωτερική δομή των προτάσεων, δηλαδή στη μορφή "υποκείμενο-κατηγόρημα’’. Όταν λέμε λογική προτάσεων εννοούμε τη μελέτη των λογικών σχέσεων μεταξύ προτάσεων λαμβάνοντας κάθε πρόταση ως ένα ιδιαίτερο όλον.

Οι Μεγαρικοί, όπως και οι Στωικοί φιλόσοφοι (συνεχιστές του Μεγαρικού θεωρήματος της Λογικής), ενδιαφέρονταν για κατασκευή παραδόξων, καθώς θα δούμε δυο παρακάτω και τα οποία αναφέρεται ότι ήταν του Ευβουλίδη του Μιλήσιου (ακολούθου και προϊστάμενου της Μεγαρικής σχολής) και είναι τα εξής:

1^ο. Παράδοξο του ψευδομένου: ‘’Ένας άνθρωπος λέει ότι ψεύδεται. Είναι αυτό που λέει αληθές ή ψευδές;’’

2^ο. Παράδοξο του Φαλακρού: ‘’Θα λέγατε ότι ένας άνδρας είναι φαλακρός αν είχε μια τρίχα; Ναι. Θα λέγατε ότι είναι φαλακρός αν είχε δυο τρίχες; Ναι... Μέχρι ποιο αριθμό τριχών θα λέγατε ότι είναι φαλακρός;’’

Στα θεωρήματα της Μεγαρικής σχολής διερευνήθηκαν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες μια υποθετική πρόταση, δηλαδή μια πρόταση της μορφής ‘’Αν..., τότε...’’, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως "αληθής". Οι πρώτες απόψεις για το θέμα διατυπώθηκαν από τον Ευβουλίδη κατόπιν από τον Διόδωρο τον Κρόνο και ακολούθησαν οι απόψεις του Χρύσιππου του Σολεύς . Άλλο ένα θεώρημα του Ευβουλίδη ήταν ο "εγκεκαλυμμένος". Πρόκειται για ένα εριστικό παίγνιο με βάση το ρήμα "γνωρίζω" και τις σημασίες του: "Λες ότι γνωρίζεις τον αδερφό σου. Τον άνθρωπο που ήλθε αυτή ακριβώς τη στιγμή έχοντας το κεφάλι καλυμμένο δεν τον γνώρισες. Κι όμως είναι ο αδερφός σου". Ο Ευβουλίδης επήσις έγραψε εναντίον του Αριστοτέλη και αναφέρεται από τον Ρώσο Βοήθιο σαν μουσικοθεωρητικός (Boetius ή Boethious  480μ.Χ.-524μ.Χ. ‘’Περί Μουσικής’’, 2. ΧΙΧ ).

Από τους Μεγαρικούς προήρθε το μαθηματικό και λογικό φιλοσοφικό θεώρημα (σοφιστεία) του ‘’σωρείτη’’. Καθώς το θεώρημα του σωρείτη  ανήκει στη κατηγορία ‘’των σοφισμάτων παρά τα πράγματα’’ και ειδικότερα σε εκείνα των "πολλαπλών ερωτήσεων".

Βιβλιογραφία:

Gilbert Ryle.  The Concept of Mind. 1949

Gilbert Ryle.   Plato's Progress. 1966

Ηλεκτρονικό Βιβλίο. Λογική: Θεωρία και Πρακτική. Κεφάλαιο 1ο. Σύντομη Ιστορία της Λογικής. http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C121/40/240,1140/