ΚΩΜΗ ΣΑΙΣΑΡΙΑ = ΕΛΕΥΣΙΝΑ. (Μέρος 2ον )

Αυτή η εικόνα του προπλάσματος δείχνει ποια ήταν η ‘’πόλη’’ της Ελευσίνας!

Πρόπλασμα του ιερού της Δήμητρος στην Ελευσίνα επάνω στο περιφερειακό, του κεντρικού ανακτόρου των Μεγάρων, Μυκηναϊκό ανάκτορο (που στην εποχή των Δωριέων ήταν μια αγροτική Μεγαρική κώμη ), με τον πεισιστράτειο οχυρωματικό περίβολο και το Τελεστήριον. 

Πηγή εικόνας: http://www.eie.gr/archaeologia/gr/02_DELTIA/Sanctuary_of_Demeter_and_Kore.aspx

Από τους πρώτους στοίχους του ομηρικού ύμνου για τη Δήμητρα, είδαμε ότι το Νύσιο πεδίο που αναφέρεται πως από εκεί αρπάχτηκε η Περσεφόνη, μπορεί κάλλιστα να λογιστεί ότι ήταν ο τόπος της μικρής παράλιας πεδιάδας των Μεγάρων. Μάλιστα σε πλήρη συσχετισμό με την αναφορά του Παυσανία για την Ανακληθρίδα πέτρα, κοντά στο πρυτανείο τις Νίσας (παλαιότερη ονομασία της πόλις των Μεγάρων), να ενισχύει περισσότερο την άποψη τούτη.   

‘’[…)Κοντά στο πρυτανείο υπάρχει πέτρα, που την αποκαλούν  Ανακληθρίδα, επειδή —αν το πιστεύει κανείς— η Δήμητρα, περιπλανώμενη αναζητώντας την κόρη της, την κάλεσε επανειλημμένα με θρήνους[...] Οι γυναίκες των Μεγάρων επαναλαμβάνουν ακόμη και σήμερα τούτη την τελετή, που αναβιώνει το περιστατικό αυτό.’’ (Παυσ. Α’ 43,2)

Την πανάρχαια δεδομένη αγροτική λατρεία της θεάς Δήμητρας στα Μέγαρα, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει.

Όμως, επί 6 αιώνες, η Σαισαρία, υπό κατοχή και με διαμορφωμένα έτσι τα μυστήρια της Έλευσις της θεάς, από τους Αθηναίους. Συνεπώς ολοκάθαρα φανερώνεται πως είχε τόσο πολύ καθιερωθεί αυτός ο μύθος, με τις κόρες του Κελεού, στη συνείδηση των αρχαίων. Καθώς έλεγε ότι συνάντησαν την Δήμητρα στο Άνθιο πηγάδι (έξω από την Σαισαρία στον αρχαίο δρόμο προς τα Μέγαρα), ώστε λογικά ο Παυσανίας αναρωτιόταν ‘’αν  το  πιστεύει κανείς’’;

Αλλά μαζί με την καταγεγραμμένη αμφιβολία του (διότι ο μύθος των: Παμφώ – Όμηρου, ήθελε τη Δήμητρα να παρουσιάζετε στο Άνθιο πηγάδι), αναφέρει ο Παυσανίας κι ένα σημαντικότατο στοιχείο για το πώς οι Αθηναίοι ‘’πείραξαν’’ τους  ομηρικούς ύμνους! Δηλαδή, η αμφιβολία του Παυσανία εκπηγάζει από τον ύμνο ενός μυθικού ποιητή του Αθηναίου Πάμφω (1). Διότι ο Πάμφως ήταν που παρουσίασε πρώτος σε στοίχο του τη Δήμητρα να κάθεται σ' αυτό το πηγάδι με μορφή γριάς, μετά την αρπαγή της κόρης της.’’ (Παυσ. Α΄39, 1)

Έτσι συνάγουμε το εξής συμπέρασμα: Οι αναφορές των αρχαίων αλλά και των σύγχρονων μελετητών για τον Παμφώ προέρχονται από τους μύθους. Ώστε πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται εάν ο Παμφώς ήταν υπαρκτό πρόσωπο ή ‘’κατασκεύασμα’’ των Αθηναίων για να αιτιολογήσουν την αρπαγή του Ράριου/Θριάσιου πεδίου και της μικρής κώμης Σαισαρίας(2) από τους Μεγαρείς.   

   

Συνεχίζεται…

Σημειώσεις:

(1) Ο Πάμφως ο Αθηναίος, ήταν αρχαίος Έλληνας ποιητής λέγεται ότι ήταν νεότερος του Ωλήνα και πολύ προγενέστερος του Όμηρου συνεπώς θεωρείται σαν ένα μυθικό πρόσωπο. Ο Πάμφως αναφέρουν πως έγραψε κυρίως θρησκευτικούς ύμνους προς τη Δήμητρα που προοριζόταν για τα Ελευσίνια μυστήρια. Όμως ορισμένα αποσπάσματα που αναφέρονται ως προερχόμενα από τα ποιήματα του Πάμφου, θεωρεί ο Μάας ότι ανάγονται στην ελληνιστική εποχή. (Πάπυρος Λαρούς Μπριττάνικα τ. 48ος, σ. 48)

(2) Πουθενά στην αρχαιότητα και ακόμα από τα πρώτα κείμενα της Ελληνικής γραφής, δεν αναφέρεται η Ελευσίνα σαν πόλη και επιπλέον να διατηρεί στρατό! Είτε, κοντά στο Μυκηναϊκό ανάκτορο (που κατόπιν εκτελούνταν τα Ελευσίνια μυστήρια), να βρίσκεται κάποια πόλις όπως ήταν (Δελφοί, Ολυμπία, Δήλος) ώστε να δικαιολογεί και τον άλλο μύθο των Αθηναίων, για τον πόλεμο ανάμεσα Ελευσίνιων και Αθηναίων. Που εμπλέκεται στα Ελευσίνια μυστήρια.

‘’Στη μάχη Ελευσίνιων και Αθηναίων σκοτώθηκε ο Ερεχθέας, ο βασιλιάς της Αθήνας, και ο Ιμμάραδος, γιος του Ευμόλπου. Ο πόλεμος έληξε και ορίστηκε συμφωνία οι Ελευσίνιοι να είναι στο εξής υπήκοοι της Αθήνας, αλλά να τελούν αυτοί τα Ελευσίνια μυστήρια[...]’’ (Παυσ. Α΄38, 3)

Ως ακολούθως, όσο κι αν ψάξει ο κάθε ιστορικός μελετητής είτε αρχαιολόγος,δεν θα μπορέσει να ανακαλύψει καμία ανεπτυγμένη πόλη στη περιοχή, παρά μόνο ελάχιστες ιδιωτικές κατοικίες μέσα στα όρια του αρχικού Μυκηναϊκού ανακτόρου, έως και την περίοδο που η Σαισαρία ήταν μια αγροτική κώμη των Μεγάρων ( ; - 650 π.Χ.).

Άλλωστε, και ο Παυσανίας (το δεύτερο μισό του 2^ου μ.Χ. αιώνα που πέρασε από την περιοχή) δεν κάνει αναφορά σε κάποια πόλη με το όνομα Ελευσίνα!  Παρά προσπερνά τα τείχη που έφτιαξαν οι Αθηναίοι γύρω από το Μυκηναϊκό ανάκτορο όπου περιέκλειαν τους χώρους των μυστηρίων γράφοντας:  ‘’[…]Όνειρο μου απαγόρεψε να περιγράψω όσα υπάρχουν μέσα από το τείχος του ιερού. Και είναι φανερό ότι οι αμύητοι δεν πρέπει να πληροφορούνται για όσα απαγορεύεται να δουν[…]’’ (Παυσ. Α΄38, 7)

Αναφέρεται πάλι ό,τι ο δραματικός ποιητής ο Αισχύλος γεννήθηκε στην Ελευσίνα το 525 π.Χ., αφήνοντας μια αόριστη άποψη πως γεννήθηκε στην ‘’πόλη’’ Ελευσίνα. Πόσο λάθος όμως είναι τούτη η εντύπωση!  Ο Αισχύλος ήταν γόνος του ευγενούς Ίωνα γαιοκτήμονα Ευφορίωνα, από το γένος των Αθηναίων Κοδριδών. Δηλαδή, οι Κορδίδες ήταν οι απευθείας απόγονοι του Αθηναίου μυθικού βασιλιά Κόρδου.  Έτσι, όταν γεννήθηκε ο Αισχύλος (στο τσιφλίκι , θα τολμήσω να γράψω, προς κατανόηση των αναγνωστών), δεν γεννήθηκε στην ανύπαρκτη πόλη της Ελευσίνας αλλά κάπου εκεί κοντά στα κτήματα του πατέρα του. Και που τα είχαν καταλάβει οι Αθηναίοι, μετά από μακροχρόνιους πολέμους, από τους Μεγαρείς.