ΑΝΑΣΚΑΦΑΙ ΠΑΡΑ ΤΑ ΜΕΓΑΡΑ (μέρος 5ο)

ΕΤΕΡΟΣ ΛΑΞΕΥΜΕΝΟΣ ΘΟΛΩΤΟΣ ΤΑΦΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΜΑΡΜΑΡΑ.

Σελ. 47, 48: […] Προς βορράν και εις απόστασην 5-6 λεπτών της ώρας από του ιερού (ο Δ. Φίλιος ‘’ιερό’’ εννοούσε στη θέση Μάρμαρα το αρχαίο οικοδόμημα που οι περισσότεροι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως είναι το ιερό του Αφεσίου Διός), και αφού διέλθη τις μικράν τινα χαράδραν βλέπει επί οροπεδίου ουχί μεγάλης εκτάσεως λείψανα, εδώ και εκεί αρχαίων κτισμάτων(1) και παρ’ αυτών δεξαμενήν εν τω βράχω επίσης λελαξευμένης, μείζονα όμως της του ιερού και κάλλιον διατηρούμενην. Μαρτύρια ταύτα ότι το μέρος και πάλαι δεν ήτο ακατοίκητον. Αν όμως εχρησίμευον και ταύτα ως εξαρτήματα του ιερού ή τα ορώμενα είναι μάλλον λείψανα κώμης τινός των Μεγαρικών επέχω νάποφανθώ γνώμην, πάρατηρών τούτο μόνον ότι τα ερείπια δεν μοι εφάνησαν πολλά. Τούτων δε εν ιδίως είλκυσε την προσοχή μου και παρήγγειλα τους σκαφείς να καθαρίσωσιν αυτό από των επικείμενων προ πάντων λίθων και των καλυπτόντων αυτό προ πάντων υπό τους λίθους ολίγων χωμάτων. Τούτο δε γενομένου εδείχθη το κτίσμα οίον εν τω διαγράμματι εικονίζεται (Πιν. 5, αριθ.2). Αι τέσσαρες αυτού πλευραί ουδέν άλλο είναι ή ο βράχος αυτός εις σχήμα τοίχου λαξευθείς (2), κατά δε την μεσημβρινοδυτικήν γωνίαν υπάρχουσιν επίσης εν τω βραχώδει εδάφει λελαξευμέναι βαθμίδες και κατά την θέσιν την σημειωθείσαν δια του διαγράμματος α υχούτε και νυν επί βάσεως(3) εδραζομένη πωρίνη πλίνθος δίκην στήλης ύψους 2,30 Γ. Μ. περίπου. Αντιστοίχου στήλης κατά το μεσημβρινόν μέρος δεν ευρέθησαν ίχνη, καίπερ ανασκαφθέντος όλου του εμβαδού του κτίσματος εις το προσήκον βάθος. Αλλ’ ίσως πρέπει να δεχθώμεν ότι όμοια στήλη ίστατο ποτέ και κατ’ εκείνο το μέρος. Το κτίσμα αναντιρρήτως έχει τινά προς τάφον ομοιότητα, και κατά την γνώμην μου μόνον τάφος ή το ορθότερον καλούσι και νυν οι Μεγαρείς τους τοιούτους τάφους, ταφείον ήτο. Αλλά και τίνων χρόνων άδηλων. Ουδέν ευρέθη εν αυτώ ούτε κτέρισμα, ούτε άλλο οιονδήποτε αντικείμενον, πιθανώτατα διότι ο τάφος είχε προανοιχθή και ερευνηθή εκπαλαί. Τάφοι όμως τοιούτοι εν βράχω λελαξευμένοι υπάρχουσι και άλλοι πολλοί εν τη Μεγαρίδι[…]

Σημειώσεις του Δ. Φίλιου:

1. Πρβλ. Αρχ. Εφημ. 1887, σελ. 212.

2. Το έδαφος είναι και εδώ οίον αλλαχού δηλ, (…..δυσανάγνωστη λέξη) υποκάτω εις βάθος 2,00 Γ.Μ. υπό το σημερινόν έδαφος, επάνω δε βράχια παραχθέντα αναμφιβόλος ως ανωτέρου (σελ. 27) α. κ. Lapsius λέγει.

3. Η βάσις έχει μήκος 0, 85, πάχος, ήτοι ύψος 0, 30 και πλάτος όσον και η επ’ αυτής τετράγωνος στήλη, ήτοι 0,50, περίπου. Το όλον λοιπόν ύψος της στήλης μετά της βάσεως είναι 2,30 ενώ ο υψηλότερος τοίχος έχει ύψος μόλις 2,00 Γ.Μ., δεν κείται δε, ως βλέπει ο αναγνώστης και εν τω διαγράμματι, η στήλη κατά το μισόν του πλάτους κτίσματος.

Από τις ανασκαφές του Δ. Φίλιου στη θέση Μάρμαρα του Καβαλλάρη.

Το σχεδιάγραμμα των ανασκαφέντων αρχαίων κτισμάτων στη θέση Μάρμαρα.