Σάββατο 21 Ιουνίου 2014

ΔΑΙΔΑΛΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ (ανατολίζουσα ροδιακή χρυσοχοΐα)

                               Το δαιδαλικό πρόσωπο, σε ανατολίζουσα ροδιακή χρυσοχοΐα, 
                που ανακαλύφθηκε στα Μέγαρα και κοσμεί βιτρίνα ξένου Μουσείου.



Με τον όρο "ανατολίζουσα ροδιακή χρυσοχοΐα" αναφέρονται σε ένα ασυνήθιστα  πλούσιο και ομοιογενές σύνολο κοσμημάτων της ανατολίζουσας περιόδου (περίπου 7ος αι. π.Χ.). Πρόκειται για έργα εξαιρετικής τέχνης και μοναδικής λεπτομέρειας, φτιαγμένα
κυρίως από χρυσό και ήλεκτρο. Περιλαμβάνουν πολλούς τύπους κοσμημάτων, με σημαντικότερους τα διαδήματα, τους ρόδακες καθώς τα κοσμήματα στήθους και κροτάφων. Τα περισσότερα από τούτου του είδους τα κοσμήματα βρέθηκαν στη Ρόδο και σε λίγα νησιά των Κυκλάδων. Ώστε, έτσι, θεωρείται ότι στους τόπους αυτούς βρίσκονταν και τα εργαστήρια κατασκευής τους. Αρκετά συχνά εμφανίζονται κεφαλές ανθρώπων ή ζώων και έντομα σε πλαστική απόδοση (δηλαδή ολόγλυφα και όχι ανάγλυφα) ως εξαρτήματα του κοσμήματος. Ωστόσο, οι περισσότερο διαδεδομένες και ανεπτυγμένες τεχνικές είναι η "συρματερή" και η "κοκκιδωτή", γνωστές ήδη από τα Μινωικά χρόνια.
Η κοκκίδωση πάλι χρησιμοποιεί εξαιρετικά μικρούς κόκκους του πολύτιμου μετάλλου για την κάλυψη επιφανειών. Η δυσκολία της έγκειται στη σταθερή συγκόλληση των  σφαιρικών κόκκων πάνω στην λεία επιφάνεια του μετάλλου, χωρίς αυτοί να λιώσουν εντελώς  ή να παραμορφωθούν.
Ένα ασυνήθιστο κουμπί ή σκουλαρίκι της ανατολίζουσας χρυσοχοΐας με δαιδαλικό 
πρόσωπο ανακαλύφθηκε στα Μέγαρα. Ενώ άλλα παρόμοια κοσμήματα, που ωστόσο δεν σχετίζονται όλα άμεσα με τη βασική ομάδα, βρέθηκαν στην Κρήτη (Ιδαίο Άντρο).


Βιβλιογραφεία:
Williams D., Ogden J., Greek Gold: Jewellery of the Classical World. Catalog of an Exhibition of Greek Gold Jewelry from the Collections of the British Museum and the Hermitage Museum, St. Petersburg – New York 1994
Wolters J., Die Granulation, München 1983
Δεσποίνη Α., Αρχαία χρυσά κοσμήματα, Αθήνα 1995
Higgins R.A., Greek and Roman Jewellery, 2, London 1980

Πληροφορίες κειμένου: http://www2.egeonet.gr/FORMS/filePage.aspx?lemmaId=10631


Τετάρτη 18 Ιουνίου 2014

‘’ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ’’ (Ταυρική): αποικία Μεγαρέων

             O εντυπωσιακός αρχαιολογικός χώρος της Χερσονήσου της Ταυρικής στη Κριμαία


ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ(*)

Μια από τις σημαντικότερες πόλεις του βόρειου Εύξεινου Πόντου, στη περιοχή της Κριμαίας, της οποίας τα ερείπια δεσπόζουν στην είσοδο του λιμανιού της σύγχρονης πόλης της Σεβαστούπολης. Ιδρύθηκε από τους Μεγαρείς κατοίκους της Ηράκλειας του Πόντου  ( καθώς υπήρξε μια από τις πρώτες αποικίες των Μεγαρέων) και αποτελούσε τη μοναδική δωρική αποικία στην περιοχή. 
Πολλές είναι οι γραπτές μαρτυρίες και τα αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν τη μεγαρική καταγωγή των άποικων της Σεβαστούπολης. Στο ΝΔ άκρο της Κριμαίας, στο βαθύ κόλπο της Σεβαστούπολης, όπου σήμερα ναυλοχούν ο στόλος της Ουκρανίας και ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας, στο λιμάνι της αρχαίας ‘’Χερσόνησος Ταυρικής’’ (αποικία των Μεγαρέων) όπου ονομάστηκε ‘’Χερσών’’ στα βυζαντινά χρόνια.
Ναι! Οι αρχαίοι Μεγαρείς ήταν πρώτοι που είχαν αποικίσει στα βορειότερα άκρα του ελληνικού και του βυζαντινού κόσμου, την χώρα των Ταύρων και των Σκυθών, των Γότθων, των Αλανών, των Χαζάρων και των Ταταρομογγόλων, τις αργότερα γενοβέζικες αποικίες, τις εβραϊκές κοινότητες και τα αρμενικά κατάλοιπα, τη ‘’Νότια Ρωσία’’ και την ‘’ζεστή Σιβηρία’’ του Τσέχωβ, την ηλιόλουστη και φυσικά τουριστικότερη πλευρά της σύγχρονης Ουκρανίας. 

Οι αρχαίες ελληνικές πόλεις της σημερινής Κριμαίας 

Σημείωση: 
Η τοποθεσία της Ταυρικής Χερσονήσου ( στη χερσόνησο της Κριμαίας) ήταν αυτή που της έδωσε και τα άλλα δύο ονόματα ‘’Κηρρόνησος’’ είτε ‘’Χερσόνασος’’. Ο προσδιορισμός ‘’Ταυρική’’ στο όνομα της πόλης χρησιμοποιούνταν για να καθοριστεί η περιοχή στις πηγές και σε επιγραφικά κείμενα. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος είναι από τους αρχαίους συγγραφέις που αναφέρει ότι η πόλη της Χερσονήσου παλαιότερα αποκαλούνταν ‘’Μεγαρική’’ και ότι αργότερα ονομάστηκε απλά‘’Χερσόνησος’’.


Φωτογραφίες από την ιστοσελίδα: http://attikanet.blogspot.gr/2014_03_01_archive.html

Κυριακή 15 Ιουνίου 2014

ΤΑ ΡΟΔΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ


Το ερύγγιο (Eryngium creticum)
όπου στα Μέγαρα ονομάζετε "το ρόδο του Διόνυσου" και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, "της αγάπης το βοτάνι"   

Το δεύτερο είδος των ερύγγιων (Eryngium amethystinum) που φύεται στα Γεράνεια.

Eryngium amethystinum

Eryngium creticum


Τα αρχαία χρόνια στα Μέγαρα, τη Κρήτη και τη Κόρινθο τα ερύγγια αποτελούσαν τη βάση των αφροδισιακών και των περισσότερων "μαγικών" παρασκευασμάτων. Τα δύο κυριότερα είδη των ερύγγιων (αγκαθωτών μπλε θάμνων) βρίσκονται στη περιοχή των Γερανείων και είναι τα εξής: Eryngium creticum και Eryngium amethystinum. Οι αρχαίοι Μεγαρείς τα ονόμαζαν "ΡΟΔΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ" και παρέμεινε η ίδια ονομασία που έφθασε ως τις ημέρες μας.
Και, αυτοί οι δύο μπλε πανέμορφοι αγκαθωτοί θάμνοι φύονται στη περιοχή Λιβάδια ή Δημητρίκι στέρνα. Η περιοχή τούτη βρίσκεται στις βορινές πλαγιές των Γερανείων όρων, σένα καταπράσινο περιβάλλον με υπέροχες κλιματολογικές συνθήκες  καθώς το καλοκαίρι το δροσίζει η θαλασσινή αύρα του κόλπου των Αλκυονίδων και του Σαρωνικού ενώ το χειμώνα παρουσιάζει ένα ήπιο κλίμα.
Το ρόδο του Διόνυσου (Eryngium creticum), που όπως προαναφέρθηκε, έτσι το ονόμαζαν οι παλαιοί Μεγαρείς  είναι γνωστό στην υπόλοιπη Ελλάδα ως γαλαζάγκαθο, γαλαζούλα, μοσχάγκαθο αλλά και της αγάπης το βοτάνι. 
Το κρητικό Ερύγγιο, προέρχονται από τη νοτιοανατολική Ευρώπη, Δυτική Ασία και την Αίγυπτο. Συναντάται στα Βαλκάνια και το Αιγαίο. Μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 0,6 μ. και πλάτος μέχρι λίγα μέτρα. Το καλύτερο ενδιαίτημά του είναι άγονες και  βραχώδεις περιοχές, συνήθως σε ξηρά πηλώδη είτε αμμώδη εδάφη. Τα φύλλα του είναι δερματώδη, αρκετά λεπτότερα από άλλα ερύγγια. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (έχουν και αρσενικά και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από μέλισσες, μύγες και σκαθάρια. 

ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ (ΔΗΜΗΤΡΙΚΙ ΣΤΕΡΝΑ) ΒΑΡΙΚΟΥ


Στις αρχές του Ιούνη, σχεδόν κάθε χρόνο, θα βρεθούμε  σε εκείνα τα μέρη για να μαζέψουμε τη κάπαρη που θα κάνουμε τουρσί. Και κάθε φορά, στο διάβα μας θα μας συντροφεύσουν οι μπλε πανέμορφοι αγκαθωτοί θάμνοι που φύονται σε κείνη τη περιοχή.  "ΤΑ ΡΟΔΑ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ" μας είχε πει πως ονομάζονται ένας Μεγαρέας γέροντας που πέρασε όλη τη ζωή του στο Χάνι και τον Πευκενέα, απ’ το σόι των Βαρελά.
Κατόπι θα φθάσουμε στο ερημοκκλήσι του Προφήτη Ηλία, στη θέση ‘’Λιβάδια’’ ή ‘’Δημητρίκι στέρνα’’, ανάμεσα στο Βαρικό και τον Πευκενέα (η περιοχή αυτή βρίσκεται στις βορινές πλαγιές των Γερανείων όρων, σένα καταπράσινο περιβάλλον που το δροσίζει το καλοκαίρι η θαλασσινή αύρα του κόλπου των Αλκυονίδων και του Σαρωνικού) για να ανάψουμε τα καντήλια και να προσευχηθούμε.  
Το ερημοκκλήσι είναι σταυροειδές και σχετικά σύγχρονο κτίσμα (άρχισε να κτίζεται μετά το 1950) για τις ανάγκες των γεωργών –αμπελουργών- που ανέβαιναν και έμεναν εκεί πάνω από 20 ημέρες, για τις ανάγκες του τρύγου.   























Παρασκευή 13 Ιουνίου 2014

Αρχαϊκό νεκροταφείο στο δρόμο από Μέγαρα προς το Μάζι.







Για την ζωή των αρχαίων έχουμε τα διάφορα συγγράμματα, παράλληλα και οι ανακαλύψεις κτερισμάτων από τα νεκροταφεία τους καθώς επιβεβαιώνουν τα συγγράμματα, δίδουν και επιπλέον σημαντικές πληροφορίες για τους πολίτες του κάθε αρχαίου τόπου.  Πρόσφατα, στο δρόμο προς το Μάζι, στη θέση Άγιος Ιωάννης Γαλιλαίος, βρέθηκε Αρχαϊκό νεκροταφείο με ένα ‘’Σήμα’’ μάλιστα επιφανούς ανδρός. Δυστυχώς όμως, πολλοί από τους τάφους βρέθηκαν συλημένοι από τα παλαιά χρόνια, ενώ κάποιοι άλλοι ήταν κτυπημένοι από σεισμό….  








Πέμπτη 12 Ιουνίου 2014

ΜΕΓΑΡΙΣ (η ιστορία του Θέογνη και της Μεγαρίδος από των αρχαιοτάτων χρόνων)






Το πρώτο βιβλίο από Μεγαρέα -Π. Γ. Σταμπόλα- το 1898.  

Η μελέτη αυτού του βιβλίου θα πρέπει να γίνεται από όλους τους Μεγαρείς.


http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/2/f/2/metadata-141-0000268.tkl&do=136520_01_01.pdf&lang=en&pageno=1&pagestart=1&width=438&height=67

Ένα λαμπρό παρελθόν και μια τεράστια ιστορία (πάνω από 3.000 χρόνια) ‘’θαμμένη’’ στα μικροσυμφέροντα!

Το ιερό της Δήμητρας (1936)




Είναι λυπηρό για τη πόλη-κράτος, όπως είναι αυτή των Μεγάρων. Οι απόγονοί της να μην γνωρίζουν (και δεν ενδιαφέρονται να γνωρίσουν) σε ποια χώματα κατοικούν… Ένα μικρό παράδειγμα: το 1895 ο Μεγαρέας Δικηγόρος Π. Γ. Σταμπόλας, είχε ανακαλύψει το αρχαίο υδραγωγείο στη θέση Ορκός, λίγα μέτρα από το εξωκκλήσι του Αγ. Γεωργίου.  Όμως χρειάστηκαν εκατό και, χρόνια για να έρθει η αρχαιολογική υπηρεσία και να ‘’μιλήσει’’ για το θαυμαστό υδρευτικό αρχιτεκτονικό έργο!!!
Επί της ευκαιρίας, ο συχωρεμένος Π. Σταμπόλας, ήταν ο πρώτος σύγχρονος Μεγαρέας που ασχολήθηκε σε βάθος με τη Μεγαρική  μακραίωνη ιστορία. Μπορείτε να διαβάσετε το πρώτο βιβλίο που γράφτηκε για τη Μεγαρίδα, το 1898, από εκείνον στις δύο παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις.
1) http://invenio.lib.auth.gr/record/66523/files/arc-2007-25787.pdf ,
 2) http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/2/f/2/metadata-141-0000268.tkl&do=136520_01_01.pdf&lang=en&pageno=1&pagestart=1&width=438&height=67



Μεγαρικά τοίχοι της κλασικής εποχής.


Η σύγχρονη πόλη των Μεγάρων, όμως και πολλά από τα αγροκτήματα των Μεγαρέων βρίσκονται πάνω από την αρχαία Μεγαρίδα (τη Μητρόπολη των Μεγάρων αλλά και τις αρχαίες κώμες ). Την Μεγαρίδα, που από την προϊστορική ακόμη εποχή έδωσε σημαντικό παρόν στα δρώμενα των Ελλήνων και διαμόρφωσε την ιστορία.  
Σήμερα με τη κατεδάφιση κάθε παλιού σπιτιού και την ανέγερση νέου, στα θεμέλια βρίσκονται, ναοί, τοίχοι, λουτρά, επαύλεις, τάφοι και χιλιάδες αντικείμενα από το ένδοξο παρελθόν της Μεγαρίδας…
Όλα αυτά ξαναθάβονται κάτω από τόνους τσιμέντου….
Είναι πραγματικά λυπηρό!

Ενώ θα μπορούσαν να φέρουν τουρισμό και χρήματα στη πόλη, αλλά παράλληλα να επαναφέρουν στην επιφάνεια την ενδοξότατη ιστορία τους ώστε να διεκδικήσουν από το παρελθόν αλλά, στο παρόν και το μέλλον την ιστορική τους αλήθεια.
Πρόσφατα στην εφημερίδα ‘’ΤΟ ΒΗΜΑ’’ και σε άρθρο της Φαφούτη Λαλίνας, διαβάσαμε για τις έρευνες που κάνει η ΝΑΣΑ στα Αττικά αγγεία. Διότι η επεξεργασία τους ήταν σε πολύ υψηλό επίπεδο, στη τάξη της Νανοτεχνογνωσίας… Και όπως ήταν αναμενόμενο  πουθενά δεν αναφέρονται ούτε η Μεγαρική αγγειοπλαστική μήτε και τα Μεγαρικά αγγεία  (εφόσον γίνεται αναφορά στη Πάνακτο, τη Μεγαρική περιοχή και φυσικό σύνορο με τους Θηβαίους)… Κάπως έτσι πάντα οι Αθηναίοι έπαιρναν τα πρωτεία…    
Το άρθρο από την εφημερίδα μπορείτε να το διαβάσατε στην ηλεκτρονική σελίδα:   http://www.tovima.gr/science/article/?aid=466974&wordsinarticle=%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE%